Dính thắng môi trên là tình trạng phần mô nối giữa môi trên và nướu răng phát triển ngắn, dày hoặc bám quá thấp, gây hạn chế cử động của môi và ảnh hưởng đến sự phát triển răng miệng. Ở trẻ nhỏ, vấn đề này có thể dẫn đến khó bú, khó phát âm, thậm chí ảnh hưởng đến cấu trúc răng và khớp cắn sau này. Việc phát hiện và xử lý sớm dính phanh môi đóng vai trò quan trọng giúp trẻ ăn uống, nói chuyện và phát triển bình thường. Vậy dính thắng môi trên có cần cắt không và nên can thiệp khi nào là hợp lý? Tham khảo ngay bài viết dưới đây của Maru Care nếu mẹ cũng đang quan tâm đến vấn đề này nhé!
1. Dính thắng môi trên là gì?
- Dính thắng môi trên (hay còn gọi là phanh môi bám thấp hoặc dính phanh môi) là tình trạng phần mô liên kết giữa môi trên và nướu răng phát triển bất thường, chúng thường ngắn, dày hoặc bám quá thấp xuống vùng gần răng cửa.
- Hiện tượng này khiến môi trên bị hạn chế vận động, làm trẻ gặp khó khăn trong việc bú, phát âm hoặc vệ sinh răng miệng. Nếu không được phát hiện và xử lý kịp thời, dính phanh môi còn có thể ảnh hưởng đến thẩm mỹ nụ cười, khớp cắn và sự phát triển răng vĩnh viễn sau này.
> Xem thêm: Bệnh gặp thường gặp ở trẻ sơ sinh: Những điều ba mẹ cần biết để phòng tránh
2. Các cấp độ phanh môi bám thấp ở trẻ
- Hiện nay, nguyên nhân chính xác gây ra dính thắng môi trên vẫn chưa được xác định rõ ràng. Tuy nhiên, nhiều chuyên gia cho rằng tình trạng này có thể liên quan đến yếu tố di truyền hoặc bất thường trong quá trình hình thành mô miệng của thai nhi.
- Tật phanh môi bám thấp ở trẻ được phân chia thành nhiều cấp độ khác nhau, tùy theo vị trí và mức độ bám dính của phanh môi. Việc xác định đúng cấp độ giúp bác sĩ đưa ra hướng điều trị phù hợp và hiệu quả nhất.
- – Cấp độ 1: Phanh môi ngắn, bám vào vùng giữa môi và niêm mạc lợi, khiến môi trên di chuyển kém linh hoạt.
- – Cấp độ 2: Thắng môi bám trực tiếp vào vùng lợi, gây hạn chế cử động và có thể làm hở khe giữa hai răng cửa sữa.
- – Cấp độ 3: Mô thắng môi bám sâu vào phần nhú lợi, ảnh hưởng rõ rệt đến thẩm mỹ và cấu trúc răng.
- – Cấp độ 4: Phanh môi phát triển quá mức, vượt qua mỏm ổ răng và bám chặt vào niêm mạc lợi. Đây là mức độ nặng nhất, dễ gây biến dạng nướu và răng.
3. Biểu hiện của dính thắng môi trên
- Những dấu hiệu của dính phanh môi thường khá dễ nhận biết nếu cha mẹ quan sát kỹ. Tình trạng này ảnh hưởng trực tiếp đến hoạt động của môi, việc bú, nuốt cũng như khả năng phát âm của trẻ khi lớn hơn.
- Một số biểu hiện thường gặp:
- – Niêm mạc môi trên dính bất thường với lợi: Khi quan sát, cha mẹ sẽ thấy phần mô giữa môi trên và nướu bị kéo dính, hạn chế khả năng cử động tự nhiên của môi.
- – Khó khăn khi bú mẹ: Trẻ thường bú yếu, bú ngắt quãng, dễ mỏi hoặc tỏ ra khó chịu vì không tạo được lực hút mạnh. Ngược lại, khi bú bình, trẻ có thể dễ chịu hơn do đầu ti nhân tạo không cần lực hút lớn.
- – Ảnh hưởng đến khả năng nói và biểu cảm: Với trẻ lớn, dính phanh môi có thể khiến việc phát âm một số âm bị méo, nói không rõ hoặc khó nâng môi trên khi nói và cười.
> Xem thêm: Trẻ sơ sinh bú ít: Nguyên nhân và cách khắc phục
4. Trẻ bị dính thắng môi trên có sao không? Dính thắng môi trên có ảnh hưởng gì không?
Mặc dù phanh môi bám thấp không phải là một dị tật nguy hiểm, nhưng nếu không được phát hiện và xử lý kịp thời, tình trạng này có thể ảnh hưởng đáng kể đến khả năng bú, phát triển răng miệng, phát âm và tâm lý của trẻ. Việc can thiệp đúng thời điểm sẽ giúp hạn chế tối đa các hậu quả lâu dài.
- Ảnh hưởng đến việc bú và tăng cân: Một trong những biểu hiện sớm và dễ nhận thấy nhất ở trẻ bị dính thắng môi trên là bú khó. Phanh môi bám thấp khiến môi trên không thể cử động linh hoạt, làm trẻ gặp khó khăn trong việc ngậm bắt ti mẹ đúng cách. Hệ quả thường gặp gồm:
- – Trẻ mút yếu, dễ sặc sữa hoặc nhanh mệt khi bú.
- – Thời gian bú kéo dài, cả mẹ và con đều mệt mỏi.
- – Bé nuốt phải nhiều không khí, dẫn đến đầy hơi, trớ sữa.
- – Mẹ dễ bị đau rát hoặc nứt đầu ti do trẻ bú sai khớp ngậm.
- – Tình trạng bú kém kéo dài khiến trẻ tăng cân chậm, thiếu năng lượng và dưỡng chất cần thiết cho sự phát triển thể chất, trí tuệ và hệ miễn dịch trong giai đoạn đầu đời.
- Gây lệch khớp cắn và ảnh hưởng thẩm mỹ khuôn mặt: Khi thắng môi trên bám sâu xuống vùng khe lợi giữa hai răng cửa, nó có thể cản trở quá trình mọc răng bình thường, dẫn đến:
- – Răng cửa thưa hoặc mọc lệch.
- – Khớp cắn sai, gây khó khăn khi nhai.
- – Biến dạng cung hàm do lực kéo không cân đối.
- Ảnh hưởng đến phát âm và tâm lý của trẻ: Cử động môi đóng vai trò quan trọng trong việc phát âm các âm như “b”, “m”, “p”, “v” hoặc các âm đôi như “ph”, “th”. Trẻ bị dính thắng môi trên thường khó phát âm chuẩn, nói ngọng hoặc nói không rõ tiếng. Về lâu dài, điều này có thể dẫn đến:
- – Trẻ mặc cảm, tự ti khi giao tiếp.
- – Ngại nói, ngại phát biểu trước lớp.
- – Ảnh hưởng đến kỹ năng xã hội và học tập.
5. Dính thắng môi trên có tự hết không?
- Trong một số trường hợp, phanh môi bám thấp ở trẻ sơ sinh có thể tự cải thiện theo thời gian, đặc biệt khi mức độ dính nhẹ. Khi trẻ lớn lên và bước vào giai đoạn thay răng vĩnh viễn, khe giữa hai răng cửa trên có thể tự khép lại tự nhiên mà không cần can thiệp.
- Tuy nhiên, nếu thắng môi bám quá thấp hoặc dày, tình trạng này thường không thể tự hết. Khi đó, trẻ có thể gặp tình trạng răng cửa thưa, lệch khớp cắn hoặc khó khăn khi phát âm. Trường hợp này, bác sĩ sẽ đánh giá mức độ dính và chỉ định can thiệp chỉnh nha để hỗ trợ khép khe răng.
- Nếu sau khi chỉnh nha mà khe răng vẫn không khép hoặc thắng môi gây kéo căng mô lợi thì cần phẫu thuật cắt thắng môi trên.
- Như vậy, việc phanh môi bám thấp có tự hết hay không phụ thuộc vào mức độ bám và sự phát triển răng miệng của từng trẻ. Cha mẹ nên cho trẻ thăm khám răng hàm mặt định kỳ để được theo dõi và tư vấn hướng xử lý phù hợp.
6. Dính thắng môi trên có cần cắt không?
Bác sĩ sẽ là người đánh giá tình trạng cụ thể để đưa ra chỉ định phù hợp.
- Trường hợp không cần cắt thắng môi:
- – Nếu dính phanh môi ở mức nhẹ, không gây cản trở việc bú, phát âm hoặc vệ sinh răng miệng, thì thường không cần can thiệp phẫu thuật. Khi trẻ mọc răng vĩnh viễn, khe giữa hai răng cửa có thể tự khép lại.
- – Trong giai đoạn này, cha mẹ có thể kết hợp cho trẻ bú bình xen kẽ bú mẹ, giúp bé dễ bú hơn và vẫn đảm bảo đủ dinh dưỡng.
- Trường hợp cần cắt thắng môi:
- – Nếu thắng môi bám thấp, dày hoặc kéo căng lợi, gây ảnh hưởng đến việc bú, nói chuyện, phát triển răng hoặc thẩm mỹ khuôn miệng, bác sĩ sẽ chỉ định tiểu phẫu cắt thắng môi trên. Phẫu thuật này là thủ thuật đơn giản, được thực hiện dưới gây tê tại chỗ, giúp trẻ không cảm thấy đau. Bác sĩ sẽ cắt phần niêm mạc bám chặt vào lợi để giải phóng thắng môi, từ đó cải thiện khả năng vận động môi. Sau khi lành vết thương, nếu có sai lệch khớp cắn, trẻ có thể được nắn chỉnh nha để đưa răng về vị trí chuẩn.
- – Ngoài phương pháp tiểu phẫu truyền thống, cắt dính thắng môi trên bằng laser hiện cũng được áp dụng tại nhiều cơ sở nha khoa. Ưu điểm của phương pháp này là ít chảy máu, ít đau, thời gian hồi phục nhanh. Tuy nhiên, không nên áp dụng cho trẻ sơ sinh vì có thể gây bỏng mô mềm do nhiệt.
7. Cách chăm sóc trẻ khi trẻ bị dính phanh môi
- Cho bé bú nhiều hơn trong ngày: Khi bị dính thắng môi, bé sẽ lười bú, bú ít. Do đó mẹ cần cho bé bú với tần suất nhiều hơn trong ngày, khoảng 1-2 giờ/lần để bổ sung đủ lượng sữa cho bé.
- Cho trẻ bú mẹ kết hợp với bú sữa bình: Trẻ bị dính thắng môi sẽ khiến bé khó chịu khi bú mẹ do đó để bổ sung đủ dinh dưỡng cho trẻ, đặc biệt là trẻ sơ sinh mẹ nên cho bé bú sữa bình bằng cách vắt sữa vào bình cho bé bú hoặc sử dụng sữa công thức.
- Vệ sinh răng miệng cho trẻ sau khi bú: Vệ sinh miệng của trẻ là quan trọng để ngăn ngừa việc bám mảng bám và duy trì sức khỏe nướu. Ba mẹ nên sử dụng khăn ướt để làm sạch nhẹ nhàng mỗi khi trẻ ăn xong. Nếu không duy trì vệ sinh sạch sẽ và kỹ lưỡng trong việc chăm sóc miệng cho trẻ, có thể dẫn đến nhiều vấn đề sức khỏe miệng như nấm miệng, nấm lưỡi, viêm nướu và sâu răng.
> Xem thêm: Chăm sóc bé
Dính thắng môi trên không quá nguy hiểm nhưng nếu cha mẹ chủ quan, có thể ảnh hưởng lâu dài đến ăn uống, răng miệng và phát âm của trẻ. Vì vậy, hãy dành thời gian quan sát và đưa bé đến bác sĩ khi có dấu hiệu bất thường.
