Trẻ sơ sinh có hệ miễn dịch chưa hoàn thiện và sức đề kháng còn yếu nên rất dễ mắc bệnh. Mặc dù hầu hết những bệnh thường gặp ở trẻ sơ sinh không gây nguy hiểm đến tính mạng nếu được phát hiện và điều trị đúng cách, nhưng ba mẹ vẫn cần trang bị kiến thức cần thiết. Việc nhận biết sớm các triệu chứng đặc trưng sẽ giúp ba mẹ chủ động xử lý, bảo vệ sức khỏe của bé và ngăn chặn những biến chứng không mong muốn.
1. Việc nhận biết bệnh ở trẻ sơ sinh rất quan trọng
Các bệnh thường gặp ở trẻ sơ sinh có thể được phân loại thành các nhóm chính như sau:
- Bệnh đường hô hấp: Trẻ sơ sinh có hệ hô hấp chưa phát triển hoàn thiện, vì vậy rất dễ bị các tác nhân virus và vi khuẩn xâm nhập. Những bệnh lý trẻ thường gặp phải như: cúm, viêm phổi, viêm phế quản,…
- Bệnh về da: Trẻ sơ sinh thường gặp các vấn đề về da như: hăm tã, chàm,… hoặc các bệnh ngoài da truyền nhiễm như: sởi, thủy đậu,..
- Bệnh về tiêu hóa: Trẻ sơ sinh, đặc biệt là trẻ dưới 5 tuổi, có hệ tiêu hóa rất yếu, dễ bị các bệnh như viêm dạ dày ruột, tiêu chảy cấp do Rotavirus, tả, thương hàn…
- Tóm lại, việc nhận diện và hiểu rõ các bệnh là rất cần thiết, giúp ba mẹ chủ động chăm sóc và bảo vệ sức khỏe bé yêu, đảm bảo sự phát triển toàn diện và an toàn cho trẻ.
2. Bệnh thường gặp ở trẻ sơ sinh liên quan đến hô hấp ở trẻ sơ sinh
2.1. Cảm lạnh
- Triệu chứng: Trẻ thở khó, khò khè, thường xuyên hắt hơi, sổ mũi hoặc nghẹt mũi.
- Nguyên nhân: Cảm lạnh, dị ứng do thay đổi thời tiết, virus hoặc bụi bẩn.
Điều trị: Vệ sinh mũi cho trẻ sạch sẽ, mặc đủ ấm và xoa dầu em bé vào lòng bàn chân. Cho trẻ bú mẹ nhiều và hút mũi sạch nếu có dịch mũi. Nên để bé nằm cao đầu khi ngủ để tránh nước mũi chảy ngược vào trong.
2.2. Nhiễm trùng đường hô hấp
- Triệu chứng: Sốt, ho, sổ mũi, khò khè. Nếu nặng có thể thấy bé thở gấp, sốt cao, co giật hoặc tím tái.
- Nguyên nhân: Nhiễm lạnh, ô nhiễm không khí hoặc lây nhiễm từ người khác.
- Điều trị: Cho bé bú mẹ để tăng cường sức đề kháng và đưa bé đi khám bác sĩ để được kê đơn thuốc điều trị.
2.3. Nấc cụt
- Nấc cụt không là bệnh thường gặp ở trẻ sơ sinh, đây chỉ là một hiện tượng thường xảy ra sau khi bé bú sữa.
- Nguyên nhân: Do sự co thắt cơ hoành hoặc khi bé nuốt phải không khí trong khi bú.
- Điều trị: Không cần quá lo lắng vì đây là hiện tượng tự nhiên. Để giảm nấc cụt, mẹ có thể bế bé thẳng đứng và vỗ nhẹ vào lưng để bé ợ hơi.
- Phòng tránh:
+ Đảm bảo bé ngậm đúng vú khi bú để hạn chế nuốt không khí.
+ Vỗ ợ hơi cho bé sau mỗi lần bú để giúp bé xả khí dư thừa.
+ Cho bé bú từ từ, chậm rãi để tránh bé nuốt phải quá nhiều không khí.
+ Sử dụng núm vú phù hợp với độ tuổi của bé để tránh sữa chảy quá nhanh hoặc quá chậm.
2.4. Viêm phổi
- Viêm phổi là một trong những bệnh thường gặp ở trẻ sơ sinh nguy hiểm và là nguyên nhân chính gây tử vong ở trẻ dưới 1 tuổi.
- Biểu hiện: Giai đoạn đầu không có dấu hiệu đặc biệt. Sau đó, trẻ có thể bú kém, sốt hoặc hạ thân nhiệt dù đã được ủ ấm, li bì, thở nhanh hoặc khó thở.
- Cách phòng bệnh: Giữ ấm cho bé, cho bé bú sữa mẹ hoàn toàn để tăng sức đề kháng và giữ vệ sinh sạch sẽ để tránh lây nhiễm vi khuẩn.
- Điều trị: Việc điều trị viêm phổi cần phải chống suy hô hấp và nhiễm trùng theo mức độ nghiêm trọng tại bệnh viện.
3. Các bệnh ngoài da ở trẻ sơ sinh
3.1. Vàng da
Vàng da ở trẻ sơ sinh có thể chia thành hai loại:
- Vàng da sinh lý:
+ Triệu chứng: Xuất hiện ở mặt, ngực, tay và chân 2 – 3 ngày sau sinh, phân cũng có màu vàng nhưng trẻ vẫn bú và ngủ tốt.
+ Nguyên nhân: Do tích tụ bilirubin trong cơ thể trẻ, vượt quá khả năng đào thải. Đây là bệnh thường gặp ở trẻ sơ sinh mà ba mẹ cũng cần quan tâm.
- Vàng da bệnh lý:
+ Triệu chứng: Vàng da lan rộng, phân bạc màu, có thể kèm theo lá lách to.
+ Nguyên nhân: Các vấn đề như tán huyết, bệnh gan, tắc mật hoặc nhiễm trùng.
+ Điều trị: Nếu tình trạng không cải thiện sau 3 ngày, cần đưa trẻ đến bệnh viện để khám và điều trị kịp thời.
3.2. Chàm Eczema
- Triệu chứng: Da khô, đỏ từng mảng, ngứa, mụn nước, kích ứng khi tiếp xúc với nước bọt hoặc chất tẩy rửa. Chàm có thể lan rộng từ mặt, đầu, tay, chân đến toàn cơ thể.
- Nguyên nhân: Do di truyền, tăng tiết bã nhờn hoặc môi trường tiếp xúc với bụi bẩn, lông chó mèo, hóa chất.
- Điều trị: Đảm bảo cho trẻ chơi ở nơi sạch sẽ và thoáng mát. Tắm cho trẻ hàng ngày và bôi dưỡng ẩm 2 – 3 lần. Nếu da bị trầy xước hoặc có mủ, cần đưa trẻ đến bác sĩ.
3.3. Mụn sữa
- Triệu chứng: Mụn nhỏ xuất hiện trên má, trán, cằm và lưng, xung quanh có thể bị tấy đỏ. Mụn có xu hướng tăng lên khi trẻ nóng hoặc tiếp xúc với nước dãi và hóa chất
- Nguyên nhân: Do da của trẻ sơ sinh rất mỏng và dễ bị tác động bởi các hormone của mẹ hoặc hội chứng phì đại tuyến bã.
- Điều trị: Tắm cho trẻ bằng nước sạch đun sôi để nguội, sử dụng sữa tắm dịu nhẹ và lau khô bằng khăn xô mềm. Nếu tình trạng mụn không hết sau 3 tháng, cần đưa bé đi khám bác sĩ để xử lý bệnh thường gặp ở trẻ sơ sinh này.
3.4. Rôm sảy
- Triệu chứng: Mụn nước nhỏ li ti xuất hiện ở mặt, cánh tay, lưng và cổ của trẻ.
- Nguyên nhân: Do trẻ tiết nhiều mồ hôi nhưng không thoát hết, gây tắc nghẽn lỗ chân lông.
- Điều trị: Rôm sảy sẽ tự khỏi khi trẻ được vệ sinh sạch sẽ và mặc quần áo thoáng mát, khô ráo.
3.5. Hăm tã
- Triệu chứng: Vùng mông và bẹn của trẻ có thể bị ửng đỏ hoặc rộp nước, gây đau đớn cho trẻ.
- Nguyên nhân: Do sử dụng tã quá nhiều, quá chật hoặc vệ sinh không đúng cách.
- Điều trị: Giới hạn việc sử dụng tã, giữ cho vùng da mông và bẹn của bé luôn khô thoáng. Có thể thay tã thường xuyên và sử dụng kem chống hăm nếu cần.
- Ngoài ra, trẻ sơ sinh còn có thể gặp phải một số bệnh ngoài da khác như phát ban, viêm da, hay da tái nhợt. Việc theo dõi và chăm sóc đúng cách giúp giảm thiểu nguy cơ các bệnh lý này.
3.6. Bệnh thường gặp ở trẻ sơ sinh: Viêm da tiết bã
- Triệu chứng: Những vảy nhờn dính, chủ yếu xuất hiện trên đỉnh đầu hoặc mông của trẻ, thường thấy từ 2 tuần tuổi trở đi.
- Nguyên nhân: Do gen di truyền, môi trường ẩm ướt hoặc tăng phản ứng viêm với vi nấm Malassezia furfur.
- Điều trị: Gội đầu cho trẻ khi tắm và có thể bôi dầu khoáng cho bé. Các vảy này sẽ tự biến mất sau 8 – 12 tháng.
4. Những vấn đề về tiêu hóa ở trẻ sơ sinh
Hệ tiêu hóa của trẻ sơ sinh rất nhạy cảm, dù chỉ bú sữa mẹ, trẻ vẫn có thể gặp phải một số vấn đề về tiêu hóa.
4.1. Nôn trớ, sặc
- Triệu chứng: Thường xảy ra trong vài tháng đầu đời, sau khi bú, trẻ có thể nôn ra sữa màu trắng, vàng hoặc vón cục.
- Nguyên nhân: Do cho bé bú sai tư thế, nằm ngay sau khi bú, hoặc bú quá nhiều. Trong một số trường hợp, nôn trớ có thể là dấu hiệu của các bệnh lý như dị tật đường tiêu hóa, viêm đường hô hấp trên, hoặc nhu động ruột kém.
- Cách xử lý: Khi trẻ nôn trớ, hãy để bé nằm nghiêng để tránh bị sặc. Sơ cứu nếu trẻ bị sặc và tham khảo cách bú đúng tư thế để tránh tình trạng này.
4.2. Táo bón
- Triệu chứng: Trẻ ít đi ngoài (hơn 1 ngày mới đi một lần), phân rắn và phải tốn nhiều sức để rặn.
- Nguyên nhân: Mẹ ăn nhiều thực phẩm cay nóng hoặc trẻ dùng sữa công thức không phù hợp sẽ khiến bé bị táo bón – bệnh thường gặp ở trẻ sơ sinh.
- Cách xử lý: Mẹ nên bổ sung nhiều chất xơ trong chế độ ăn uống, cho trẻ bú mẹ hoàn toàn trong 6 tháng đầu để tránh táo bón. Nếu trẻ phải dùng sữa ngoài, hãy chọn loại sữa có tính mát.
4.3. Tiêu chảy
- Tiêu chảy là một vấn đề phổ biến ở trẻ sơ sinh nhưng không thể coi thường vì nó có thể dẫn đến mất nước nghiêm trọng.
- Triệu chứng: Trẻ đi ngoài nhiều hơn bình thường, phân lỏng, có mùi tanh và đôi khi có máu trong phân.
- Nguyên nhân: Chế độ ăn của mẹ có thể bao gồm thực phẩm tính hàn, hoặc trẻ bị nhiễm trùng đường tiêu hóa.
- Cách xử lý: Mẹ cần tránh ăn hải sản trong thời gian cho con bú, cho bé bú mẹ nhiều hơn để bổ sung nước khi bị tiêu chảy. Nếu tình trạng không thuyên giảm sau 2 ngày, cần đưa trẻ đến bệnh viện để được điều trị kịp thời.
Hy vọng những thông tin trong bài viết trên của Maru Care sẽ giúp ba mẹ hiểu rõ hơn về một số bệnh thường gặp ở trẻ sơ sinh và có phương pháp chữa bệnh hiệu quả. Cảm ơn ba mẹ đã theo dõi bài viết!
