Những tháng đầu đời là giai đoạn nhạy cảm, là giai đoạn tiền đề cho sự phát triển lâu dài của trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ. Có những điều kiêng kỵ khi chăm sóc trẻ sơ sinh mà ba mẹ tuyệt đối không nên bỏ qua nếu muốn con phát triển khỏe mạnh. Hãy cùng Maru Care tìm hiểu ngay nhé!
1. Vì sao ba mẹ cần tránh những điều kiêng kỵ khi chăm sóc trẻ sơ sinh?
Trẻ sơ sinh bước vào đời với cơ thể còn non nớt và hệ miễn dịch chưa hoàn thiện. Đây là giai đoạn vô cùng nhạy cảm, chỉ một sai sót nhỏ trong quá trình chăm sóc cũng có thể để lại hậu quả nghiêm trọng, ảnh hưởng đến sức khỏe và sự phát triển lâu dài của con yêu. Có ba nguyên nhân chính khiến ba mẹ cần đặc biệt lưu ý:
- Hệ miễn dịch còn yếu: Bé rất dễ bị tấn công bởi vi khuẩn, virus từ môi trường bên ngoài. Nếu chăm sóc không đúng cách, bé có thể mắc các bệnh nhiễm trùng nguy hiểm.
- Hệ tiêu hóa chưa ổn định: Dạ dày và đường ruột của trẻ còn rất nhạy cảm, nên những sai lầm trong ăn uống hoặc vệ sinh có thể gây ra tình trạng đầy hơi, nôn trớ hoặc tiêu chảy, ảnh hưởng đến khả năng hấp thụ dưỡng chất.
- Hệ thần kinh chưa phát triển toàn diện: Trẻ dễ bị kích thích bởi tiếng ồn, ánh sáng mạnh hoặc những thay đổi đột ngột từ môi trường xung quanh. Những yếu tố đó có thể khiến con giật mình, ngủ không sâu giấc hay quấy khóc.
> Xem thêm: Bệnh gặp thường gặp ở trẻ sơ sinh: Những điều ba mẹ cần biết để phòng tránh
2. Những điều kiêng kỵ khi chăm sóc trẻ sơ sinh
2.1. Mặc quần áo mới cho bé khi chưa giặt
- Quần áo mới luôn khiến ba mẹ háo hức muốn mặc thử ngay cho con, nhưng thực tế đây lại là một trong những điều cần tránh tuyệt đối. Làn da non nớt của trẻ sơ sinh rất nhạy cảm, dễ bị kích ứng bởi bụi vải, chất nhuộm, hóa chất còn tồn dư trong sản phẩm may mặc mới.
- Chính vì thế, trước khi cho bé mặc bất kỳ bộ đồ mới nào, mẹ hãy nhớ giặt sạch bằng nước giặt dành riêng cho trẻ sơ sinh, phơi khô nơi thoáng mát để loại bỏ bụi bẩn và vi khuẩn.
2.2. Cho bé ngủ chung giường với ba mẹ
- Nhiều ba mẹ thường cho con ngủ chung để tiện chăm sóc ban đêm. Tuy nhiên, theo các chuyên gia, đây là một trong những kiêng kỵ khi chăm sóc trẻ sơ sinh vì có thể ảnh hưởng xấu đến sự phát triển cả về thể chất lẫn tính cách của bé.
- Ngủ chung dễ khiến bé bị phụ thuộc, khó rèn luyện tính tự lập. Nguy hiểm hơn, nếu ba mẹ ngủ quá say, vô tình đè lên người bé, có thể gây ngạt thở.
- Ba mẹ nên tập cho bé ngủ riêng ngay từ nhỏ, bằng nôi hoặc cũi chuyên dụng cho trẻ sơ sinh. Một chiếc nôi thoáng khí, có chế độ đưa tự động nhẹ nhàng sẽ giúp bé ngủ ngon hơn, ba mẹ cũng an tâm hơn nhiều!
> Xem thêm: Có nên dùng nôi cho trẻ sơ sinh?
2.3. Đặt hoa hoặc cây trong phòng ngủ của trẻ
- Trang trí phòng ngủ bằng vài bông hoa tươi hay một chậu cây nhỏ nghe thì có vẻ dễ thương, nhưng với trẻ sơ sinh thì đó lại là điều nên tránh tuyệt đối. Phấn hoa bay lơ lửng trong không khí có thể bám vào chăn gối, gây kích ứng, nổi mẩn ngứa hoặc thậm chí là dị ứng hô hấp.
- Một số loại cây còn có thể thải ra khí độc vào ban đêm. Vì vậy, hãy để phòng của bé thật thoáng đãng, sạch sẽ và nói “không” với việc đặt hoa hoặc cây xanh trong không gian ngủ của con.
2.4. Tắm cho trẻ sơ sinh quá kỹ
Da trẻ sơ sinh rất mỏng manh và nhạy cảm. Việc tắm quá nhiều lần trong ngày, đặc biệt dùng xà phòng thường xuyên, là một trong những kiêng kỵ khi chăm sóc trẻ sơ sinh vì sẽ làm trôi lớp dầu tự nhiên bảo vệ da, giảm sức đề kháng và gây khô da. Mẹ nên tắm tối đa cho bé 1 lần mỗi ngày, tránh tắm lâu để bé không bị nhiễm lạnh.
2.5. Cắt hoặc tỉa lông mi cho trẻ
Lông mi giúp bảo vệ mắt khỏi bụi bẩn và các tác nhân từ môi trường. Việc cắt hoặc tỉa lông mi cho trẻ không chỉ làm mất lớp bảo vệ quan trọng này mà còn không giúp lông mi mọc dài hoặc cong hơn, bởi chu kỳ phát triển lông mi phụ thuộc vào sinh lý tự nhiên của bé.
2.6. Dùng nước giặt hoặc chất tẩy rửa không phù hợp cho quần áo trẻ sơ sinh
Nhiều loại nước giặt thông thường chứa hóa chất mạnh, dễ gây kích ứng và hại da trẻ. Ba mẹ nên chọn các loại nước giặt chuyên dụng dành riêng cho quần áo trẻ sơ sinh, có thành phần an toàn, dịu nhẹ để bảo vệ làn da mỏng manh của bé.
2.7. Tác động mạnh lên vùng lưng và đầu của trẻ
Vùng sống lưng và phía sau đầu chứa nhiều trung khu thần kinh quan trọng. Việc tác động mạnh vào những khu vực này là một trong những kiêng kỵ khi chăm sóc trẻ sơ sinh, vì có thể ảnh hưởng xấu đến sự phát triển trí não và hệ thần kinh của bé. Vì vậy, khi vuốt ve hay vỗ lưng cho bé, ba mẹ cần nhẹ nhàng, tránh làm mạnh tay gây tổn thương.
2.8. Hạn chế để người lạ ôm hôn bé
Dù ôm hôn là hành động thể hiện tình cảm yêu thương nhưng người lớn thường mang theo nhiều vi khuẩn và virus từ môi trường bên ngoài. Bé sơ sinh có hệ miễn dịch còn yếu, dễ bị lây bệnh qua tiếp xúc gần như ôm hôn. Ba mẹ nên nhắc nhở khách đến thăm rửa tay sạch sẽ và không nên hôn bé để bảo vệ sức khỏe con yêu.
2.9. Cho bé uống sữa bình thay thế sữa mẹ quá sớm
Sữa mẹ là nguồn dinh dưỡng tốt nhất cho trẻ sơ sinh, giúp hỗ trợ hệ tiêu hóa và tăng cường hệ miễn dịch phát triển toàn diện. Việc thay thế sữa mẹ bằng sữa công thức quá sớm có thể khiến bé khó thích nghi và dễ bị ốm vặt.
2.10. Nhéo má hoặc véo mặt bé
Việc nhéo má bé là một trong những kiêng kỵ khi chăm sóc trẻ sơ sinh vì có thể làm tăng tiết nước bọt, gây nguy cơ viêm nhiễm khoang miệng. Thêm vào đó, thường xuyên véo má còn có thể khiến da mặt bé bị chảy xệ, mất đi độ căng mịn tự nhiên. Ba mẹ nên tránh những hành động này dù bé rất dễ thương và đáng yêu.
2.11. Để bé mặc tã bẩn quá lâu
Tã bẩn giữ ẩm và gây bí hơi, dễ dẫn đến viêm nhiễm vùng mông, khiến bé khó chịu và quấy khóc. Trong 6 tháng đầu, trẻ sơ sinh bài tiết nhiều lần, vì vậy mẹ nên chọn tã có khả năng thấm hút tốt, an toàn và thoáng khí, đồng thời thay tã thường xuyên để bảo vệ làn da mỏng manh của bé.
3. Top 12 điều đại kỵ đối với trẻ sơ sinh
3.1. Kiêng khen trẻ sơ sinh khi đến thăm
Khách đến thăm không nên khen bé mập mạp, xinh đẹp hay nặng cân,… vì theo quan niệm dân gian, những lời khen như vậy có thể khiến bé lười ăn, sụt cân hoặc đau ốm. Thay vào đó, khi khen nên thêm cụm từ “trộm vía” để tránh lời quở.
3.2. Kiêng chuyền tay bồng con qua cửa sổ
Theo quan niệm dân gian, một trong những kiêng kỵ khi chăm sóc trẻ sơ sinh là không nên bồng con và đưa qua cửa sổ để chuyển tay cho người khác bồng bế. Người xưa tin rằng hành động này sẽ khiến bé lớn lên dễ bị “đánh tráo vía” hoặc mắc nghề trộm cắp. Dù chưa có cơ sở khoa học rõ ràng, nhưng nhiều ba mẹ vẫn kiêng điều này để yên tâm hơn trong việc nuôi dưỡng con cái.
3.3. Kiêng chụp ảnh và khoe con lên mạng xã hội
Theo quan niệm, con người có hồn và vía, trong đó có vía lành và vía dữ. Việc chụp ảnh và khoe con trên mạng xã hội có thể khiến vía con bị ảnh hưởng, khiến con ốm đau, quấy khóc.
3.4. Kiêng kỵ khi chăm sóc trẻ sơ sinh: Kiêng cho bé soi gương
Ông bà ta quan niệm cho trẻ soi gương hoặc cầm lược là điều cấm vì:
- Soi gương sẽ khiến bé sợ, đêm hay giật mình và ngủ không ngon.
- Cầm lược sẽ khiến bé chậm nói.
3.5. Kiêng chê bai khi con bị chậm lớn, còi cọc
Nếu bé ăn đủ nhưng vẫn chậm lớn, không tăng cân và hay đau ốm, khách đến thăm không nên chê bai hay phê phán.
3.6. Kiêng treo tranh ảnh quái dị, hung dữ trong phòng bé
Phòng bé cần gọn gàng, ngăn nắp để dòng năng lượng lưu thông tốt. Tuyệt đối không treo tranh ảnh có hình ảnh hung dữ hoặc quái dị, vì nó có thể ảnh hưởng xấu đến tính cách, khiến con nóng tính.
3.7. Kiêng treo chuông trong phòng ngủ
Không nên treo chuông gió trong phòng bé vì âm thanh và sự rung động có thể làm thần kinh mẹ và bé suy nhược, đặc biệt với trẻ sơ sinh còn non yếu.
3.8. Kiêng để người vía dữ đến thăm trẻ
Khi người lạ có vía dữ đến thăm, bé thường quấy khóc không dỗ được. Người xưa dùng cách “đốt vía” bằng câu thần chú “vía lành thì ở – vía dữ thì đi” để xua đuổi tà khí và làm bé bình tĩnh lại.
4. Tại sao phải đánh dấu son cho trẻ sơ sinh
- Việc chấm son đỏ lên trán trẻ sơ sinh là một tập tục dân gian phổ biến nhằm tránh vía và bảo vệ bé khỏi những điều xấu. Theo quan niệm, son đỏ giống như một loại bùa hộ mệnh giúp bé luôn bình an, tránh tà ma và năng lượng tiêu cực.
- Ngoài ra, dấu son còn có tác dụng giúp nhận diện bé trong đám đông, giảm nguy cơ nhầm lẫn hoặc mất trẻ, đặc biệt trong những dịp có nhiều người tụ tập.
5. Những điều không nên nói với trẻ sơ sinh
Để giúp bé có những năm tháng đầu đời đầy yêu thương và ngọt ngào, ba mẹ cần tránh những câu nói sau đây — vì đây cũng là một trong những điều kiêng kỵ khi chăm sóc trẻ sơ sinh mà ít người để ý nhưng lại ảnh hưởng lớn đến sự phát triển tâm lý và cảm xúc của bé.
5.1. Lời nói so sánh, bình phẩm ngoại hình
Trẻ sơ sinh rất nhạy cảm với lời nói xung quanh, đặc biệt là những câu so sánh hoặc bình luận về ngoại hình như “Sao mũi bé tẹt thế?”, “Da bé sao đen vậy?”, “Bé mập quá…”. Những lời này có thể làm bé mất tự tin và ảnh hưởng đến phát triển tâm lý sau này.
5.2. Lời trách móc, thiếu kiên nhẫn
Trẻ sơ sinh chưa kiểm soát được hành vi và cảm xúc, việc trẻ khóc hay nghịch ngợm là điều bình thường. Ba mẹ không nên trách mắng như “Sao con khóc mãi?”, “Con hư quá!” vì sẽ làm bé sợ hãi, ngại thể hiện cảm xúc, ảnh hưởng tiêu cực đến khả năng giao tiếp và phát triển ngôn ngữ.
5.3. Lời nói mê tín dị đoan
Trẻ rất dễ tiếp thu và ghi nhớ, nên tránh nói những câu mê tín như “Con ma bắt đi!”,… vì có thể khiến trẻ hoang mang, lo lắng và ảnh hưởng đến nhận thức, tư duy logic trong tương lai.
5.4. Lời đe dọa, trừng phạt
Trẻ sơ sinh chưa hiểu lời dọa nạt, việc dùng câu như “Con mà hư là mẹ đánh!” hay “Con không ăn mẹ bỏ đi!” sẽ gây sợ hãi, tổn thương tâm lý và làm suy giảm tình cảm giữa bé và ba mẹ. Thay vì vậy, hãy kiên nhẫn giải thích, dạy bé cách cư xử đúng đắn.
> Xem thêm: Cẩm Nang & Chia Sẻ
Maru Care hy vọng rằng những thông tin trong bài viết trên sẽ giúp ba mẹ hiểu rõ hơn về những kiêng kỵ khi chăm sóc trẻ sơ sinh. Từ đó có thể áp dụng đúng cách để bảo vệ sức khỏe và sự phát triển toàn diện của bé yêu. Hành trình nuôi con tuy có nhiều thử thách, nhưng với sự chăm sóc tận tâm và lựa chọn sản phẩm an toàn như bỉm Maru, ba mẹ hoàn toàn có thể yên tâm để đồng hành cùng bé mỗi ngày.
