Hội chứng buồng trứng đa nang là một rối loạn nội tiết phổ biến ở nữ giới, có thể ảnh hưởng đến khả năng sinh sản và làm tăng nguy cơ hiếm muộn. Tuy nhiên, bạn đừng quá lo lắng! Với sự thăm khám và điều trị phù hợp, nhiều phụ nữ vẫn có thể mang thai và sinh con khỏe mạnh.
1. Hội chứng đa nang buồng trứng là gì?
- Phụ nữ mắc hội chứng buồng trứng đa nang (PCOS) hay còn gọi là hội chứng Stein-Leventhal thường có chu kỳ kinh nguyệt không đều. Họ có thể ra huyết nhiều lần trong tháng hoặc vài tháng mới có kinh. Lượng máu kinh cũng có thể rất ít hoặc kéo dài bất thường.
- Ngoài ra, do sự gia tăng hormone androgen, người bệnh có thể gặp tình trạng mụn trứng cá (đặc biệt ở mặt và lưng), lông mọc rậm ở tay, chân, mặt, hoặc rụng tóc nhiều, hói đầu. Việc tăng cân cũng trở nên dễ dàng nhưng lại rất khó giảm.
- Không chỉ ảnh hưởng đến chu kỳ kinh nguyệt và ngoại hình, hội chứng Stein-Leventhal còn làm tăng nguy cơ mắc bệnh tiểu đường, cao huyết áp, hội chứng chuyển hóa khi bước vào tuổi 40.
- Đặc biệt, nếu mang thai, phụ nữ bị PCOS có thể đối mặt với nhiều biến chứng hơn so với bình thường, đòi hỏi sự theo dõi chặt chẽ để đảm bảo sức khỏe cho cả mẹ và bé.
2. Các triệu chứng hội chứng PCOS phổ biến nhất là:
- Hội chứng buồng trứng đa nang (PCOS) có nhiều triệu chứng khác nhau, nhưng phổ biến nhất bao gồm:
+ Kinh nguyệt không đều: Do rối loạn rụng trứng, niêm mạc tử cung không bong ra đúng chu kỳ. Phụ nữ mắc PCOS có thể có ít hơn 9 kỳ kinh mỗi năm, chu kỳ kéo dài trên 35 ngày, thậm chí vô kinh hoặc ra huyết nhiều bất thường.
+ Chảy máu kinh nguyệt nhiều: Vì niêm mạc tử cung tích tụ trong thời gian dài, khi bong ra sẽ gây tình trạng kinh nguyệt ra nhiều hơn bình thường.
- Tăng nội tiết tố nam (androgen): Mức androgen cao có thể gây các dấu hiệu như:
+ Lông mọc rậm bất thường trên mặt, lưng, bụng và ngực (rậm lông).
+ Mụn trứng cá, đặc biệt là trên mặt, ngực và lưng.
+ Rụng tóc nhiều, thậm chí hói đầu kiểu nam giới.
+ Da sẫm màu ở các nếp gấp trên cơ thể như cổ, bẹn và dưới ngực.
+ Nhức đầu: Sự thay đổi nội tiết tố có thể gây đau đầu ở một số phụ nữ.
- Các triệu chứng của PCOS có thể trở nên nghiêm trọng hơn nếu phụ nữ bị béo phì. Do đó, việc duy trì cân nặng hợp lý và thăm khám định kỳ là rất quan trọng để kiểm soát tình trạng này.
> Xem thêm: Những yếu tố quan trọng giúp tăng khả năng thụ thai mà cặp vợ chồng nào cũng nên biết
3. Nguyên nhân gây ra đa nang buồng trứng
Hiện nay, nguyên nhân chính xác của hội chứng buồng trứng đa nang (PCOS) vẫn chưa được xác định đầy đủ. Tuy nhiên, các nghiên cứu cho thấy tình trạng này có thể liên quan đến yếu tố di truyền, rối loạn nội tiết và lối sống:
3.1. Yếu tố di truyền
PCOS có xu hướng di truyền trong gia đình. Nếu mẹ, chị gái hoặc dì mắc hội chứng này, nguy cơ bạn cũng mắc phải cao hơn 50%. Một số nhóm sắc tộc có tỷ lệ mắc PCOS cao hơn, bao gồm:
- Người châu Á.
- Người Thổ dân và dân tộc vùng eo biển Torres.
- Người gốc Phi (Somali, Ethiopia, Eritrea, Sudan).
- Người da trắng tại châu Âu.
3.2. Kháng insulin và rối loạn nội tiết
- Khoảng 70% phụ nữ mắc PCOS gặp phải tình trạng kháng insulin, khiến cơ thể không sử dụng insulin hiệu quả. Do đó, tuyến tụy phải sản xuất nhiều insulin hơn, làm tăng nồng độ androgen (hormone nam giới) trong cơ thể. Androgen dư thừa gây cản trở quá trình rụng trứng, làm chu kỳ kinh nguyệt không đều và có thể gây vô sinh.
- Ngoài ra, béo phì cũng góp phần làm tăng tình trạng kháng insulin, từ đó làm nặng thêm các triệu chứng của PCOS. Điều này cũng lý giải vì sao phụ nữ thừa cân có nguy cơ cao mắc PCOS và tiểu đường tuýp 2.
3.3. Lối sống và thói quen ăn uống
Các yếu tố như chế độ ăn uống và sinh hoạt hàng ngày có thể ảnh hưởng đến mức độ nghiêm trọng của PCOS. Một số thói quen không tốt có thể làm tăng nguy cơ mắc bệnh, bao gồm:
- Sử dụng nhiều bia rượu, chất kích thích.
- Ăn quá nhiều đồ chiên rán, thực phẩm nhiều đường.
- Ít vận động, thừa cân, béo phì.
4. Buồng trứng có nhiều nang nhỏ có tự khỏi không?
Hội chứng buồng trứng đa nang (PCOS) không thể tự khỏi hoàn toàn. Đây là một tình trạng rối loạn nội tiết mãn tính, nhưng có thể được kiểm soát nếu áp dụng phương pháp điều trị phù hợp. Vì vậy, phụ nữ mắc PCOS nên thăm khám bác sĩ chuyên khoa để được tư vấn và có hướng điều trị thích hợp. Dưới đây là một số phương pháp giúp kiểm soát triệu chứng của PCOS:
4.1. Thay đổi lối sống và chế độ ăn uống
- Xây dựng chế độ ăn uống lành mạnh, hạn chế tinh bột, đường và chất béo không tốt.
- Duy trì cân nặng hợp lý, giảm cân nếu thừa cân để cải thiện sự cân bằng hormone.
- Tăng cường vận động, tập thể dục ít nhất 30 phút mỗi ngày để cải thiện độ nhạy insulin.
4.2. Kiểm tra sức khỏe định kỳ
- Thăm khám bác sĩ thường xuyên để theo dõi sự phát triển của nang trứng và kiểm soát biến chứng.
- Xét nghiệm hormone và kiểm tra đường huyết định kỳ để phát hiện sớm nguy cơ tiểu đường hoặc các vấn đề tim mạch.
4.3. Điều trị bằng thuốc
- Thuốc tránh thai: Giúp điều hòa chu kỳ kinh nguyệt, giảm triệu chứng rậm lông và mụn trứng cá.
- Thuốc hỗ trợ rụng trứng: Dành cho phụ nữ mong muốn có con, giúp kích thích quá trình rụng trứng.
4.4. Phẫu thuật nội soi buồng trứng
Trong một số trường hợp, bác sĩ có thể chỉ định phẫu thuật nội soi đốt điểm buồng trứng để giúp điều chỉnh sự rụng trứng.
4.5. Hỗ trợ sinh sản
Nếu gặp khó khăn trong việc mang thai, có thể áp dụng các phương pháp hỗ trợ sinh sản như kích thích rụng trứng hoặc thụ tinh trong ống nghiệm (IVF).
5. Rối loạn nội tiết tố buồng trứng có rụng trứng không?
- Phụ nữ mắc hội chứng buồng trứng đa nang (PCOS) vẫn có thể rụng trứng nhưng quá trình này thường không đều hoặc bị gián đoạn.
- Ở người bình thường, trứng rụng theo chu kỳ đều đặn, giúp duy trì khả năng sinh sản. Tuy nhiên, ở phụ nữ bị PCOS, sự mất cân bằng hormone làm ảnh hưởng đến quá trình phát triển nang trứng, dẫn đến:
+ Rụng trứng không thường xuyên hoặc không rụng trứng (vô kinh hoặc kinh nguyệt thưa).
+ Chất lượng trứng kém, giảm khả năng thụ thai tự nhiên.
+ Tích tụ nhiều nang trứng chưa trưởng thành, khiến buồng trứng to lên và gây cản trở chu kỳ rụng trứng.
> Xem thêm:10+ các dấu hiệu mang thai sớm có thể nhận biết ngay lập tức
6. Buồng trứng đa nang vẫn có thai tự nhiên
Phụ nữ mắc hội chứng PCOS vẫn có thể mang thai tự nhiên, nhưng khả năng thụ thai có thể bị ảnh hưởng do sự mất cân bằng nội tiết tố.
7. Kích trứng cho phụ nữ bị đa nang buồng trứng
- Thuốc kích thích buồng trứng thường được chỉ định trong các phương pháp hỗ trợ sinh sản như IUI (bơm tinh trùng vào buồng tử cung) hoặc IVF (thụ tinh trong ống nghiệm) khi:
+ Cặp vợ chồng mong con 1 năm (nếu người vợ dưới 35 tuổi) hoặc 6 tháng (nếu người vợ trên 35 tuổi) nhưng chưa có thai.
+ Người vợ bị rối loạn phóng noãn, không phóng noãn do hội chứng buồng trứng đa nang (PCOS).
+ Các nguyên nhân vô sinh nữ khác cần can thiệp y khoa.
- Phương pháp hỗ trợ sinh sản phổ biến:
+ IUI (bơm tinh trùng vào buồng tử cung): Tinh trùng được chọn lọc và bơm trực tiếp vào tử cung trong thời điểm rụng trứng, giúp tăng khả năng thụ tinh.
+ IVF (thụ tinh trong ống nghiệm): Trứng của người vợ được lấy ra và thụ tinh với tinh trùng trong phòng thí nghiệm. Khi phôi phát triển đến ngày 3 hoặc ngày 5, bác sĩ sẽ chuyển phôi vào tử cung.
+ Quy trình kích trứng: Bác sĩ hỗ trợ sinh sản sẽ đánh giá tình trạng bệnh lý để đưa ra phác đồ điều trị phù hợp. Khi các nang trứng đạt tiêu chuẩn về kích thước và nội tiết, bác sĩ sẽ chỉ định tiêm trưởng thành noãn để kích thích quá trình rụng trứng (trong IUI) hoặc giúp noãn phát triển hoàn thiện trước khi lấy trứng (trong IVF).
8. Đa nang buồng trứng 2 bên có thai được không?
Phụ nữ bị đa nang buồng trứng 2 bên vẫn có khả năng mang thai tự nhiên, nhưng quá trình thụ thai có thể gặp khó khăn do:
- Rối loạn phóng noãn: Trứng có thể không rụng đều đặn hoặc không rụng.
- Kinh nguyệt không đều: Gây khó khăn trong việc xác định thời điểm dễ thụ thai.
- Nếu bạn bị đa nang buồng trứng 2 bên và chưa có thai sau một thời gian dài, nên thăm khám sớm để được tư vấn phương pháp phù hợp.
9. Bị buồng trứng đa nang nên ăn gì?
Những người mắc PCOS nên ưu tiên thực phẩm ít carbohydrate, giàu chất xơ và chất béo lành mạnh, bao gồm:
- Thực phẩm nên ăn:
+ Thực phẩm tự nhiên, chưa qua chế biến giúp kiểm soát đường huyết và cải thiện nội tiết tố.
+ Thực phẩm giàu chất xơ hỗ trợ tiêu hóa và giúp kiểm soát cân nặng như rau xanh (cải xoăn, rau bina), bông cải xanh, súp lơ, đậu lăng.
+ Cá béo chứa omega-3 giúp giảm viêm, cân bằng hormone như cá hồi, cá thu, cá ngừ, cá mòi.
+ Trái cây màu đỏ sẫm chứa nhiều chất chống oxy hóa, tốt cho sức khỏe sinh sản như nho đỏ, quả việt quất, quả mâm xôi, anh đào.
+ Chất béo lành mạnh giúp ổn định hormone như dầu ô liu, bơ, dừa.
+ Các loại hạt bổ sung chất béo tốt và protein như quả óc chó, hạnh nhân, hạt hồ trăn.
- Thực phẩm cần hạn chế:
+ Đồ ăn có chỉ số đường huyết cao như bánh mì trắng, cơm trắng, đồ uống có đường.
+ Đồ chiên rán, thực phẩm chế biến sẵn vì có thể gây tăng cân, làm rối loạn nội tiết tố.
+ Gia vị tính nóng và sô-cô-la đen có thể làm trầm trọng hơn các triệu chứng PCOS.
+ Duy trì chế độ ăn uống lành mạnh kết hợp với lối sống khoa học giúp cải thiện tình trạng đa nang và tăng khả năng thụ thai.
> Xem thêm: Cẩm Nang & Chia Sẻ
Trên đây là một số thông tin giải đáp thắc mắc về việc bị buồng trứng đa nang và khả năng mang thai. Nếu bạn đang gặp tình trạng này, hãy sớm thăm khám bác sĩ để được tư vấn và có phương án can thiệp phù hợp, giúp tăng cơ hội thụ thai một cách hiệu quả nhé!
