Sảy thai có thể xảy ra vì nhiều lý do, từ những bất thường về nhiễm sắc thể cho đến các thói quen không khoa học trong quá trình mang thai của mẹ bầu. Bài viết dưới đây, Maru Care sẽ chỉ ra những hành động có thể dẫn đến nguy cơ sảy thai và những lời khuyên quan trọng giúp mẹ bầu duy trì một thai kỳ khỏe mạnh.
1. Nguyên nhân gây sảy thai
1.1. Bất thường về gen hoặc nhiễm sắc thể
- Một trong những nguyên nhân chính gây sảy thai là sự phát triển bất thường của phôi thai. Khoảng 50% các trường hợp sảy thai liên quan đến bất thường trong số lượng nhiễm sắc thể. Nguyên nhân chủ yếu không phải từ di truyền của cha mẹ mà là do rối loạn trong quá trình phân bào của phôi.
- Bất thường về nhiễm sắc thể có thể dẫn đến nguy cơ sảy thai:
+ Noãn bị hỏng: Không thể hình thành phôi thai.
+ Phôi hỏng trong tử cung: Phôi được hình thành nhưng không phát triển, dẫn đến sảy thai trước khi có các triệu chứng rõ ràng.
- Thai trứng toàn phần và thai trứng bán phần:
+ Với thai trứng toàn phần, toàn bộ nhiễm sắc thể được truyền từ người cha, thường kèm theo sự bất thường của nhau thai, khiến phôi không thể phát triển.\
+ Thai trứng bán phần là sự kết hợp của nhiễm sắc thể từ cả mẹ và cha, cũng thường kèm theo các bất thường về nhau thai và sự phát triển phôi.
+ Cả hai loại thai trứng này đều dẫn đến sảy thai và có thể liên quan đến các vấn đề nghiêm trọng như ung thư hóa nhau thai.
1.2. Sức khỏe của thai phụ không tốt
Sức khỏe của mẹ bầu đóng vai trò quan trọng trong việc duy trì thai kỳ khỏe mạnh. Một số vấn đề sức khỏe của thai phụ có thể là nguyên nhân dẫn đến sảy thai, bao gồm:
- Đái tháo đường.
- Nhiễm khuẩn.
- Rối loạn hormone.
- Các bệnh lý liên quan đến tử cung hoặc cổ tử cung.
- Vấn đề về tuyến giáp.
1.3. Chế độ dinh dưỡng và sinh hoạt chưa khoa học
- Ngoài các yếu tố di truyền và bệnh lý, thói quen sinh hoạt hàng ngày cũng có thể là nguy cơ sảy thai. Các thói quen không khoa học như chế độ ăn uống thiếu lành mạnh (thực phẩm cay, mặn, có nhiều caffeine, đồ ăn sống hoặc tái) có thể gây hại cho sự phát triển của thai nhi.
- Bên cạnh đó, lối sống thiếu cân bằng, căng thẳng và các vấn đề tâm lý không ổn định cũng có thể gây ảnh hưởng xấu tới sức khỏe của mẹ và bé, dẫn đến các biến chứng thai kỳ không mong muốn.
> Xem thêm:Cảnh báo 10+ biến chứng mẹ bầu thường gặp phải trong thai kỳ
2. Triệu chứng và biến chứng khi sảy thai
2.1. Dấu hiệu sảy thai 1 tuần đầu
- Chảy máu âm đạo: Đây là dấu hiệu phổ biến nhất, có thể kèm theo cục máu đông.
- Đau hoặc chuột rút: Cảm giác đau hoặc co thắt ở vùng bụng dưới hoặc lưng.
- Dịch âm đạo bất thường: Chảy dịch có thể có mùi hoặc xuất hiện mô thai từ âm đạo. Trong trường hợp này, phụ nữ nên bảo quản phần mô đó trong một vật chứa sạch và mang tới bác sĩ để xét nghiệm.
- Tuy nhiên, không phải tất cả những trường hợp chảy máu hay xung huyết trong ba tháng đầu đều dẫn đến nguy cơ sảy thai. Một số phụ nữ vẫn có thể mang thai an toàn mặc dù có những triệu chứng này.
2.2. Biến chứng của sảy thai
Một số phụ nữ sau khi sảy thai có thể gặp biến chứng nhiễm khuẩn tử cung. Các triệu chứng của nhiễm khuẩn tử cung bao gồm:
- Sốt.
- Ớn lạnh.
- Đau vùng bụng dưới khi ấn vào.
- Dịch âm đạo có mùi hôi hoặc thay đổi màu sắc.
Nếu có bất kỳ dấu hiệu nào của nhiễm khuẩn, mẹ bầu cần tìm sự trợ giúp y tế ngay lập tức để tránh những biến chứng nghiêm trọng.
3. Ăn gì dễ bị sảy thai nhất? Ăn gì dễ sảy thai tháng đầu?
- Dứa: Dứa chứa bromelain, một chất có thể làm mềm cổ tử cung và kích thích co thắt, từ đó tăng nguy cơ sảy thai. Phụ nữ mang thai nên ăn dứa ở mức độ vừa phải, khoảng vài lát mỗi tuần, tránh ăn quá nhiều.
- Cua: Mặc dù cua là nguồn cung cấp canxi tốt nhưng chúng chứa lượng cholesterol cao có thể dẫn đến co bóp tử cung và gây chảy máu trong. Do đó, bà bầu nên hạn chế ăn cua, đặc biệt trong ba tháng đầu.
- Vừng (hạt mè): Mặc dù là nguồn dinh dưỡng tốt, nhưng bà bầu chỉ nên ăn vừng với số lượng hạn chế, tránh ăn cùng với mật ong trong những tháng đầu của thai kỳ, vì chúng có thể gây hại đến sự phát triển của thai nhi.
- Gan động vật: Gan động vật chứa một lượng lớn vitamin A (retinol), nếu tiêu thụ quá nhiều có thể gây hại cho thai nhi. Phụ nữ mang thai chỉ nên ăn gan động vật khoảng 2 lần mỗi tháng.
- Nha đam: Mặc dù nha đam có nhiều lợi ích sức khỏe nhưng với bà bầu, nó có thể gây co thắt tử cung và chảy máu vùng chậu do chứa anthraquinone – một chất nhuận tràng.
- Đu đủ xanh: Đu đủ xanh có chứa enzyme có thể gây co bóp tử cung, từ đó dẫn đến sảy thai. Phụ nữ mang thai nên tránh ăn đu đủ xanh hoặc hạt đu đủ.
- Cá chứa thủy ngân: Các loại cá như cá mập, cá kiếm, cá thu vua và cá ngừ (đặc biệt là cá ngừ albacore) có thể chứa lượng thủy ngân cao, một chất độc hại có thể ảnh hưởng xấu đến sự phát triển não bộ của thai nhi, làm tăng nguy cơ sảy thai. Mẹ bầu nên tránh ăn những loại cá này và chỉ ăn cá ít thủy ngân, tối đa 2 lần mỗi tuần.
- Thảo mộc: Các chuyên gia khuyến cáo phụ nữ mang thai nên tránh sử dụng thảo mộc, vì nhiều loại thảo dược chưa được nghiên cứu đầy đủ và có thể gây hại cho thai nhi. Các thảo mộc này có thể chứa steroid ảnh hưởng đến sự phát triển của bé.
- Đào: Đào có thể tạo ra nhiệt trong cơ thể và gây chảy máu nếu ăn với số lượng lớn. Phụ nữ mang thai chỉ nên ăn vài quả đào mỗi tuần và cần gọt vỏ kỹ trước khi ăn.
- Thực phẩm chế biến sẵn: Các thực phẩm chế biến sẵn như: xúc xích, thịt nguội, pate, dăm bông, salami chứa vi khuẩn có thể gây nhiễm trùng và làm tăng nguy cơ sảy thai. Phụ nữ mang thai cần tránh ăn các loại thực phẩm này, đặc biệt là thịt chưa nấu chín.
- Trứng sống: Trứng sống có thể bị nhiễm vi khuẩn Salmonella, có thể gây ra sốt, buồn nôn, tiêu chảy, thậm chí là sinh non hoặc thai chết lưu. Bà bầu nên ăn trứng đã nấu chín hoặc sử dụng trứng tiệt trùng.
- Rau chưa rửa sạch và chưa chín: Rau sống hoặc chưa nấu chín có thể chứa ký sinh trùng và vi khuẩn gây ngộ độc thực phẩm như: Toxoplasma, E.coli, Listeria. Phụ nữ mang thai cần rửa rau kỹ, ngâm trong nước muối và nấu chín trước khi ăn.
- Hải sản sống: Hải sản sống có thể bị nhiễm vi khuẩn như: Listeria, có thể dẫn đến các vấn đề nghiêm trọng trong thai kỳ. Phụ nữ mang thai nên chỉ ăn hải sản đã nấu chín.
- Gia vị mạnh: Một số gia vị như: cỏ cà ri, tỏi, bạc hà và gia vị cay có thể kích thích tử cung và dẫn đến co thắt, sinh non, hoặc sảy thai. Bà bầu nên tránh hoặc sử dụng rất ít các loại gia vị này.
- Khoai tây mọc mầm: Khoai tây mọc mầm chứa solanine, một chất có thể cản trở sự phát triển của thai nhi.
- Rượu: Rượu gây hại cho sự phát triển của não bộ thai nhi và tăng nguy cơ sảy thai, thai chết lưu. Ngay cả một lượng nhỏ rượu cũng có thể gây dị tật bẩm sinh cho bé.
- Đồ ăn vặt nhiều đường: Các loại đồ ăn vặt chứa nhiều đường và chất béo có thể gây tiểu đường thai kỳ, tăng cân không kiểm soát và ảnh hưởng đến sức khỏe của mẹ và bé.
4. Uống nước gì dễ bị sảy thai?
- Sữa tươi chưa tiệt trùng: Sữa tươi chưa qua tiệt trùng hoặc các sản phẩm từ sữa không được tiệt trùng có thể chứa vi khuẩn Listeria monocytogenes. Đây là một loại vi khuẩn có thể gây hại cho thai kỳ, dẫn đến các biến chứng như sảy thai hoặc thai chết lưu.
- Caffeine: Mặc dù caffeine có thể giúp giảm cảm giác mệt mỏi và khó chịu trong thai kỳ, nhưng tiêu thụ quá nhiều caffeine có thể gây hại. Nghiên cứu cho thấy, tiêu thụ caffeine với lượng lớn có thể làm giảm khả năng giữ thai, làm tăng nguy cơ sảy thai hoặc gây ra tình trạng thiếu cân ở trẻ sơ sinh. Caffeine không chỉ có trong cà phê mà còn có trong trà, socola và một số loại đồ uống năng lượng. Do đó, bà bầu nên hạn chế lượng caffeine trong suốt thai kỳ.
5. Giai đoạn nào dễ sảy thai nhất?
Giai đoạn dễ sảy thai nhất là tam cá nguyệt đầu tiên, từ tuần 1 đến tuần 12 của thai kỳ. Khoảng 80% các trường hợp sảy thai xảy ra trong thời gian này. Nguyên nhân chính gây sảy thai trong giai đoạn này thường liên quan đến:
- Vấn đề về nhiễm sắc thể: Sai lệch nhiễm sắc thể có thể dẫn đến sự phát triển bất thường của thai nhi, gây ra sảy thai.
- Khiếm khuyết phát triển ở thai nhi: Những vấn đề này có thể là do sự kết hợp không hoàn hảo giữa tinh trùng và trứng, dẫn đến sự phát triển không bình thường của thai.
- Vấn đề sức khỏe của mẹ bầu: Các bệnh lý như: tiểu đường, bệnh tuyến giáp hoặc các rối loạn nội tiết có thể làm tăng nguy cơ sảy thai.
6. Uống thuốc gì dễ bị sảy thai
Việc sử dụng thuốc khi mang thai cần được hết sức thận trọng, vì một số loại thuốc có thể gây sảy thai hoặc ảnh hưởng xấu đến thai nhi. Dưới đây là những loại thuốc mẹ bầu cần lưu ý:
6.1. Ibuprofen
Ibuprofen là thuốc giảm đau, hạ sốt, chống viêm và chống kết tập tiểu cầu. Sử dụng Ibuprofen trong tam cá nguyệt thứ ba của thai kỳ có thể gây biến chứng tim phổi cho thai nhi, làm đóng ống động mạch sớm, dẫn đến nguy cơ dị tật tim hoặc tử vong cho trẻ sơ sinh.
6.2. Naproxen
- Naproxen là thuốc giảm đau và chống viêm không steroid, được sử dụng trong điều trị các bệnh như viêm gân, đau bụng kinh, đau nhức cơ thể. Tuy nhiên, việc sử dụng Naproxen trong tam cá nguyệt đầu tiên có thể gây tăng nguy cơ sảy thai.
- Ngoài ra, nếu dùng trong giai đoạn sau của thai kỳ, Naproxen có thể giảm lưu thông máu đến bào thai, ảnh hưởng đến sự phát triển của thai nhi.
6.3. Aspirin
- Aspirin cũng thuộc nhóm thuốc giảm đau, hạ sốt và chống viêm. Nếu sử dụng Aspirin liều cao trong giai đoạn đầu thai kỳ, nó có thể gây dị tật bẩm sinh.
- Trong giai đoạn cuối thai kỳ, việc dùng Aspirin có thể làm chậm quá trình chuyển dạ và đóng ống động mạch sớm, gây nguy hiểm cho cả mẹ và thai nhi.
6.4. Ribavirin
- Ribavirin là thuốc kháng virus được dùng trong điều trị sốt xuất huyết, viêm gan C và các bệnh do virus khác.
- Thuốc này không được khuyến cáo sử dụng khi mang thai vì có thể gây ảnh hưởng xấu đến thai nhi, thậm chí dẫn đến dị tật hoặc sảy thai.
6.5. Thuốc kháng sinh
Một số loại thuốc kháng sinh cũng có thể làm tăng nguy cơ sảy thai nếu sử dụng khi mang thai:
- Trimethoprim kết hợp với Sulfa
- Tetracycline
- Levofloxacin
- Ciprofloxacin
- Fluoroquinolones
Mẹ bầu cần gặp bác sĩ để chọn loại kháng sinh phù hợp và an toàn trong trường hợp phải điều trị nhiễm trùng khi mang thai.
7. Làm gì dễ bị sảy thai?
7.1. Tập thể dục không đúng cách
Tập thể dục là điều cần thiết khi mang thai, giúp tăng cường sức khỏe và hỗ trợ thai nhi phát triển. Tuy nhiên, tập luyện cường độ cao hoặc không đúng cách có thể làm tăng nguy cơ sảy thai. Mẹ bầu nên tránh các bài tập có tác động mạnh đến bụng và lưng dưới, đặc biệt là trong ba tháng đầu.
7.2. Nằm ngửa khi mang bầu
- Nằm ngửa khi ngủ có thể làm giảm lưu lượng máu đến thai nhi và gây áp lực lên các mạch máu, ảnh hưởng đến sự phát triển của thai.
- Nghiên cứu chỉ ra rằng tư thế này có thể làm tăng nguy cơ thai nhi tử vong sau tuần 24. Tư thế ngủ tốt nhất là nằm nghiêng sang trái, giúp cải thiện lưu thông máu và cung cấp dinh dưỡng cho thai nhi.
> Xem thêm: Hướng dẫn tư thế ngủ cho bà bầu chuẩn y khoa
7.3. Matxa bụng quá đà
Mặc dù việc matxa nhẹ nhàng có thể giúp giảm căng thẳng, nhưng matxa bụng quá mạnh có thể kích thích co bóp tử cung, dẫn đến nguy cơ sảy thai. Mẹ bầu chỉ nên matxa nhẹ nhàng sau ba tháng đầu và tránh các động tác mạnh.
7.4. Chế độ dinh dưỡng sai cách
- Mẹ bầu cần duy trì một chế độ ăn uống lành mạnh và đầy đủ dưỡng chất. Việc ăn quá nhiều hoặc quá ít đều có thể gây hại cho thai nhi.
- Thiếu acid folic, sắt và các vitamin thiết yếu có thể dẫn đến sảy thai. Mẹ bầu cần ăn đủ chất dinh dưỡng, tránh kiêng khem quá mức và theo dõi sự tăng cân hợp lý.
7.5. Mẹ bầu quá mệt mỏi
Mệt mỏi quá mức có thể khiến cơ thể chịu áp lực lớn, làm tăng nguy cơ co thắt tử cung và dẫn đến sảy thai. Mẹ bầu cần điều chỉnh công việc và nghỉ ngơi đầy đủ để giảm thiểu căng thẳng và mệt mỏi.
7.6. Mẹ bầu cảm xúc thất thường
Cảm xúc không ổn định có thể gây ra các cơn co thắt giả, ảnh hưởng đến thai nhi. Để bảo vệ sức khỏe thai kỳ, mẹ bầu cần duy trì tâm trạng vui vẻ và thư giãn, tránh căng thẳng và cảm xúc tiêu cực.
Mang thai là một hành trình kỳ diệu nhưng cũng chứa đựng nhiều khó khăn, vất vả cả về thể chất lẫn tinh thần. Để có một thai kỳ thuận lợi và an toàn, mẹ bầu hãy cố gắng chăm sóc bản thân cẩn thận và hợp lý, để giảm thiểu tối đa những rủi ro không mong muốn, đặc biệt là nguy cơ sảy thai. Chúc mẹ có một thai kỳ khỏe mạnh, chào đón con yêu bình an.
