DHA là dưỡng chất thiết yếu hỗ trợ sự phát triển toàn diện ở trẻ nhỏ. Ngoài việc bổ sung qua sữa bột, DHA còn tồn tại tự nhiên trong nhiều loại thực phẩm khác. Tuy nhiên, không phải cha mẹ nào cũng nắm rõ nguồn thực phẩm giàu dưỡng chất này để có thể bổ sung cho bé. Hãy cùng Maru Care khám phá chi tiết ngay trong bài viết dưới đây nhé!
1. Tầm quan trọng của DHA đối với sự phát triển
- DHA (axit docosahexaenoic) là một loại axit béo thuộc nhóm omega-3, đóng vai trò chủ chốt trong việc hình thành màng tế bào và mô thần kinh, chiếm đến 97% lượng axit béo có trong não bộ. Trong giai đoạn trẻ dưới 2 tuổi, việc bổ sung đầy đủ dưỡng chất này là nền tảng quan trọng giúp bé phát triển nhận thức và khả năng học hỏi trong tương lai.
- Không chỉ hỗ trợ phát triển trí não, axit docosahexaenoic còn góp phần tăng cường thị lực, nâng cao sức đề kháng và giúp giảm nguy cơ dị ứng ở trẻ. Vì vậy, ngay từ những năm tháng đầu đời, mẹ nên chủ động bổ sung chất béo tốt cho trí não cho bé một cách khoa học và đều đặn.
- Đối với người trưởng thành, DHA cũng mang lại nhiều lợi ích thiết thực, giúp giảm nguy cơ mắc các bệnh mạn tính như : tim mạch, tiểu đường, trầm cảm hay các rối loạn thần kinh. Ở trẻ nhỏ, chất béo omega-3 này không chỉ góp phần phát triển chức năng nhìn mà còn hỗ trợ hoàn thiện trí tuệ và cảm xúc một cách toàn diện.
2. Hệ lụy khi thiếu hụt axit docosahexaenoic ở mẹ và bé
2.1. Đối với thai nhi và trẻ sơ sinh
- Thiếu hụt DHA trong thai kỳ và giai đoạn đầu đời có thể gây ra nhiều ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe và sự phát triển của trẻ. Cụ thể, trẻ có thể đối mặt với nguy cơ cao mắc hen suyễn, dị ứng, suy giảm trí tuệ hoặc chậm phát triển nhận thức.
- Axit docosahexaenoic là thành phần chính trong chất xám của não và có vai trò thiết yếu trong việc hình thành độ nhạy của các tế bào thần kinh. Vì vậy, việc thiếu hụt dưỡng chất này ngay từ trong bụng mẹ sẽ làm giảm khả năng phát triển não bộ và thị lực của trẻ sơ sinh.
- Theo khuyến nghị của chuyên gia, mẹ bầu nên bổ sung khoảng 200–300mg DHA mỗi ngày trong suốt thai kỳ. Đặc biệt, trong 3 tháng cuối- giai đoạn phát triển bùng nổ của não bộ và hệ thần kinh thai nhi, nhu cầu axit docosahexaenoic cần được tăng cường hơn nữa.
2.2. Đối với mẹ bầu
- DHA không chỉ quan trọng với bé mà còn ảnh hưởng trực tiếp đến sức khỏe thai kỳ của mẹ. Việc bổ sung đầy đủ axit docosahexaenoic có thể giúp làm giảm nguy cơ sinh non, hạn chế biến chứng thai kỳ như: tăng huyết áp hay tiền sản giật.
- Ngoài ra, DHA còn hỗ trợ mẹ bầu phòng ngừa trầm cảm sau sinh, giảm nguy cơ mắc các bệnh lý mạn tính như: tim mạch, tiểu đường, loãng xương và các rối loạn thần kinh liên quan đến tuổi tác.
> Xem thêm: Stress sau sinh: Nguyên nhân, dấu hiệu và cách khắc phục
3. Ăn gì bổ não, tăng trí nhớ? Ăn gì để thông minh và nhớ lâu?
Để phát triển trí não tối ưu cho trẻ, vai trò của dinh dưỡng là yếu tố then chốt, bắt đầu từ trước khi mang thai, xuyên suốt thai kỳ, giai đoạn cho con bú cho đến khi bé ăn dặm và lớn lên. Một chế độ ăn khoa học, cân bằng sẽ tạo nền tảng vững chắc cho IQ, trí nhớ, thị lực và khả năng học hỏi của trẻ sau này.
3.1. Giai đoạn mang thai và cho con bú
Trong giai đoạn này, mẹ nên tăng cường các thực phẩm hỗ trợ phát triển não bộ như:
- Axit folic, sắt, iốt, đạm và các axit béo chưa no (DHA, ARA), có nhiều trong: cua, cá, thịt, trứng, sữa, rau xanh và trái cây chín.
- Dầu thực vật như: dầu đậu nành, dầu oliu, dầu hướng dương… giúp bổ sung tiền DHA.
- Cá béo giàu omega-3 như: cá hồi, cá thu, cá mòi… nên được ăn 1–2 lần/tuần. Theo chuyên gia, ăn cá trên 5 lần/tuần có thể giúp trẻ sinh ra có IQ cao hơn trung bình đến 8 điểm.
> Xem thêm: Dầu cá Omega-3 có hỗ trợ thụ thai không?
3.2. Từ khi trẻ ăn dặm
Từ 6 tháng tuổi trở đi, bé bước vào giai đoạn ăn dặm – cũng là thời điểm “vàng” để cung cấp dưỡng chất nuôi dưỡng trí não. Mẹ cần chú trọng bổ sung những nhóm thực phẩm hỗ trợ phát triển trí tuệ, tăng khả năng ghi nhớ và học hỏi của trẻ:
- Đạm, sắt, iốt: có trong thịt, cá, trứng, sữa – giúp hình thành tế bào thần kinh, tăng khả năng tập trung.
- Chất béo tốt (DHA, ARA, omega-3): từ dầu cá, cá béo, sữa mẹ/sữa công thức – đóng vai trò cấu tạo màng tế bào não.
- Vitamin và khoáng chất: từ rau xanh, trái cây – giúp tăng cường trí nhớ, phát triển toàn diện.
- Muối iốt hoặc nước mắm iốt: phòng ngừa suy giáp, hỗ trợ phát triển trí não.
- Nước: đảm bảo đủ lượng nước giúp não hoạt động hiệu quả.
4. Mẹ bầu uống nước gì tốt cho não?
- Nước lọc: Là nền tảng cho sức khỏe não bộ. Uống đủ ~2 lít/ngày giúp tăng lưu thông máu, cung cấp oxy đều cho não, giảm mệt mỏi và hỗ trợ tỉnh táo.
- Nước ép trái cây có múi (cam, bưởi, quýt): Giàu vitamin C và kali. Vitamin C giúp cơ thể hấp thụ sắt tốt hơn. Kali hỗ trợ điều hòa huyết áp, tăng cường sức khỏe tim mạch, từ đó cải thiện lưu lượng máu lên não.
- Nước ép ổi: Ổi chứa lượng vitamin C vượt trội, giúp tăng miễn dịch, tăng lưu thông máu. Hỗ trợ giảm triệu chứng như đau đầu, chóng mặt do thiếu máu não.
- Nước ép táo: Giàu vitamin và khoáng chất giúp cải thiện tuần hoàn, hỗ trợ giảm thiểu nguy cơ thiếu máu não và tăng cường hoạt động hệ tim mạch.
> Xem thêm: Mẹ bầu uống một cốc nước ép táo mỗi ngày: Sức khỏe của mẹ và bé đều nhận được lợi ích bất ngờ
- Nước ép củ cải đường: Cung cấp nhiều sắt và nitrate tự nhiên, hỗ trợ sản sinh hồng cầu, cải thiện oxy lên não, rất tốt với người bị thiếu máu não.
- Sinh tố đu đủ: Chứa vitamin C, E, và các enzyme tốt cho tuần hoàn máu, giúp não hoạt động hiệu quả hơn.
- Sinh tố bơ: Giàu chất béo không bão hòa, vitamin E và chất chống oxy hóa, giúp bảo vệ tế bào não khỏi tổn thương và tăng lưu thông máu.
- Sinh tố chuối: Chuối chứa kali và magie – hỗ trợ ổn định huyết áp, điều hòa nhịp tim, góp phần cải thiện lưu lượng máu lên não.
- Trà gừng: Gừng có đặc tính chống viêm, chống oxy hóa, giúp giãn mạch và tăng hấp thụ sắt. Gừng rất hữu ích với người có tuần hoàn máu kém hoặc thiếu máu não.
- Trà xanh: Chứa các catechin và chất chống oxy hóa mạnh mẽ. Hỗ trợ bảo vệ mạch máu não, ngăn ngừa lão hóa thần kinh và tăng hiệu suất hoạt động trí óc.
- Sữa hạnh nhân: Giàu sắt không heme (sắt từ thực vật), là lựa chọn tốt cho người thiếu máu não. Uống 2–3 lần/tuần, nên hạn chế thêm đường.
- Nước quế: Chống viêm, ổn định đường huyết, giúp cải thiện lưu thông máu và bảo vệ thành mạch – góp phần hỗ trợ tim mạch và hoạt động não bộ.
5. Có nên cho trẻ uống DHA thường xuyên không?
Việc cho trẻ uống axit docosahexaenoic thường xuyên có thể mang lại nhiều lợi ích, đặc biệt là trong các giai đoạn phát triển đầu đời, khi não bộ và thị giác đang phát triển mạnh mẽ. Tuy nhiên, việc bổ sung dưỡng chất thiết yếu cho não này phải dựa trên nhu cầu thực tế và phải được thực hiện đúng cách.
- Trẻ bú mẹ: Nếu trẻ được bú mẹ hoàn toàn, axit béo omega-3 sẽ được cung cấp qua sữa mẹ. Tuy nhiên, nếu mẹ không bổ sung đủ dưỡng chất này trong chế độ ăn, trẻ có thể không nhận đủ.
- Trẻ không bú mẹ: Nếu trẻ không bú mẹ, phụ huynh có thể bổ sung chất dinh dưỡng hỗ trợ phát triển não bộ cho trẻ thông qua sữa công thức hoặc viên bổ sung. Tuy nhiên, việc bổ sung phải được thực hiện theo chỉ định của bác sĩ hoặc chuyên gia dinh dưỡng, tránh tình trạng quá liều.
- Trẻ ăn dặm và trẻ lớn: Đối với trẻ ăn dặm, chất béo omega-3 có thể được bổ sung qua các thực phẩm tự nhiên như cá, trứng hoặc dầu cá.
6. Một số thực phẩm không nên ăn để tăng cường trí nhớ
Bên cạnh việc bổ sung thực phẩm giàu DHA, đạm, vitamin… thì việc tránh một số loại thực phẩm không tốt cho trí não cũng rất quan trọng. Dưới đây là những nhóm thực phẩm mẹ nên hạn chế trong chế độ ăn của bé:
- Thức ăn nhanh, chiên rán nhiều dầu mỡ: Có thể gây cản trở lưu thông máu lên não, làm giảm khả năng tập trung và ghi nhớ.
- Thực phẩm nhiều đường: Đường tinh luyện khiến đường huyết biến động thất thường, gây mệt mỏi, khó tập trung, ảnh hưởng đến chức năng não bộ.
- Thức ăn quá mặn: Dùng nhiều muối làm tăng huyết áp, tác động tiêu cực đến các mạch máu não, dễ làm suy giảm trí nhớ.
- Đồ ăn chứa chất bảo quản, hóa chất: Một số chất phụ gia công nghiệp có thể gây tổn hại lâu dài cho sức khỏe não bộ và hệ thần kinh.
- Chất tạo màu, chất làm ngọt nhân tạo: Có thể ảnh hưởng xấu đến hành vi và khả năng nhận thức, đặc biệt ở trẻ nhỏ.
- Chất béo bão hòa: Loại chất béo này thường có trong thịt mỡ, bơ động vật… có thể làm tăng viêm và tổn thương các tế bào thần kinh.
Hy vọng qua bài viết này, các mẹ đã hiểu rõ hơn về axit docosahexaenoic cùng những thực phẩm bổ dưỡng giúp phát triển trí não cho bé. Hãy tăng cường bổ sung các loại thực phẩm giàu DHA và dưỡng chất cần thiết vào thực đơn hàng ngày để con yêu luôn thông minh, khỏe mạnh và phát triển toàn diện mẹ nhé!
