Phá thai có gây vô sinh không? Phá thai là một quyết định nhạy cảm, cần được cân nhắc kỹ lưỡng dưới góc độ y học và đạo đức. Trong một số trường hợp bất khả kháng như: thai ngoài tử cung, dị tật bẩm sinh nặng hoặc ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe người mẹ thì việc đình chỉ thai kỳ có thể là lựa chọn bắt buộc. Trong bài viết dưới đây, Maru Care sẽ giúp bạn giải đáp mối liên hệ giữa phá thai và nguy cơ vô sinh để chị em chủ động bảo vệ sức khỏe sinh sản của mình.
1. Phá thai là gì? Tại sao cần thực hiện an toàn?
- Phá thai là thủ thuật y khoa nhằm kết thúc thai kỳ khi thai chưa đủ khả năng tồn tại độc lập ngoài tử cung. Quyết định đình chỉ thai kỳ có thể xuất phát từ nhiều nguyên nhân, bao gồm mang thai ngoài ý muốn, điều kiện kinh tế – xã hội không phù hợp, thai nhi được chẩn đoán dị tật nặng hoặc người mẹ gặp vấn đề sức khỏe nghiêm trọng không thể tiếp tục thai kỳ.
- Dù lý do là gì, việc phá thai nếu không đảm bảo điều kiện y tế an toàn có thể gây ra các biến chứng nghiêm trọng như xuất huyết, nhiễm trùng, tổn thương tử cung, thậm chí ảnh hưởng trực tiếp đến khả năng sinh sản. Đây cũng là lý do khiến nhiều phụ nữ băn khoăn liệu phá thai có vô sinh không.
- Để giảm thiểu nguy cơ và bảo vệ sức khỏe sinh sản, việc thực hiện phá thai cần tuân thủ đúng quy trình y khoa, được chỉ định và giám sát bởi bác sĩ chuyên khoa tại các cơ sở y tế uy tín.
2. Cần biết gì về phương pháp hút thai, nạo phá thai?
Phá thai ngoại khoa là thủ thuật can thiệp trực tiếp vào tử cung nhằm đình chỉ thai kỳ bằng các dụng cụ y tế chuyên biệt. Phương pháp này thường được chỉ định khi thai đã vượt quá giai đoạn phù hợp để sử dụng thuốc (trên 10 tuần tuổi) hoặc trong các trường hợp phá thai bằng thuốc không thành công, thai lưu hoặc sản phụ có chống chỉ định với thuốc phá thai. Hiện nay, có hai phương pháp phá thai ngoại khoa phổ biến:
2.1. Hút thai chân không
- Đây là thủ thuật được áp dụng đối với thai kỳ từ 10 đến 13 tuần tuổi. Dưới sự hỗ trợ của gây tê tại chỗ, bác sĩ tiến hành đặt van để quan sát cổ tử cung, sau đó sử dụng ống hút chân không để đưa thai và lớp niêm mạc tử cung ra ngoài.
- Thủ thuật thường diễn ra trong khoảng 10–15 phút. Người bệnh tỉnh táo trong suốt quá trình, có thể cảm thấy cảm giác co thắt tử cung giống như đau bụng kinh. Cơn đau sẽ giảm nhanh chóng sau khi thủ thuật kết thúc.
2.2. Nong nạo – gắp thai
- Phương pháp này được chỉ định cho thai từ 13 đến 18 tuần tuổi. Sau khi cổ tử cung được làm mềm và nong rộng, bác sĩ sử dụng kẹp và thìa nạo để lấy các mô thai ra ngoài buồng tử cung một cách cẩn thận.
- Thủ thuật yêu cầu thực hiện tại cơ sở y tế chuyên khoa, với sự theo dõi sát sao nhằm hạn chế rủi ro như: tổn thương tử cung, sót thai hoặc nhiễm trùng. Đây là những yếu tố có thể ảnh hưởng đến khả năng sinh sản và khiến nhiều phụ nữ lo lắng liệu phá thai có vô sinh không.
3. Điều gì có thể xảy ra sau phá thai?
3.1. Chảy máu âm đạo
Tình trạng ra máu là biểu hiện thường gặp sau phá thai, song mức độ và thời gian có thể khác nhau tùy vào phương pháp thực hiện:
- Phá thai bằng thuốc: Thường gây chảy máu kéo dài từ 1–2 tuần, một số trường hợp có thể kéo dài đến 4 tuần.
- Phá thai ngoại khoa: Thông thường chỉ ra máu nhẹ trong vài ngày đầu, có thể kéo dài đến 1–2 tuần.
- Nếu lượng máu ra nhiều bất thường (thấm ướt hơn 2 băng vệ sinh mỗi giờ trong liên tục 2 giờ) hoặc chảy máu kéo dài quá 4 tuần, đây có thể là dấu hiệu cảnh báo biến chứng như sót thai hoặc nhiễm trùng.
3.2. Đau bụng dưới
Sau phá thai, cơn đau bụng nhẹ thường xuất hiện do tử cung co bóp để tống xuất dịch và mô còn sót. Tuy nhiên, nếu đau dữ dội, kèm theo sốt, ớn lạnh hoặc dịch âm đạo bất thường, người bệnh nên đến cơ sở y tế để loại trừ viêm nhiễm hoặc biến chứng hậu phẫu.
3.3. Triệu chứng khác
- Đau tức ngực: Căng tức vùng ngực là phản ứng sinh lý phổ biến và có thể kéo dài vài ngày sau thủ thuật.
- Tiết dịch âm đạo: Âm đạo có thể tiết dịch nhầy màu đỏ sậm, nâu hoặc đen. Nếu dịch có mùi hôi hoặc đổi màu bất thường, cần thăm khám để kiểm tra tình trạng nhiễm trùng.
- Buồn nôn, tiêu chảy, mệt mỏi: Các triệu chứng này có thể xuất hiện do tác dụng phụ của thuốc hoặc do thay đổi nội tiết tố. Thông thường sẽ giảm dần sau vài ngày.
- Ớn lạnh, sốt cao: Nếu có biểu hiện sốt kéo dài, không đáp ứng với thuốc hạ sốt, cần được kiểm tra ngay vì có thể là dấu hiệu của viêm tử cung hoặc nhiễm khuẩn huyết.
4. Phá thai có vô sinh không?
- Trên thực tế, nếu được thực hiện đúng kỹ thuật, tại cơ sở y tế uy tín và do bác sĩ chuyên khoa sản phụ khoa đảm nhiệm, phá thai không làm mất khả năng sinh sản hay gây vô sinh vĩnh viễn.
- Tuy nhiên, bất kỳ phương pháp phá thai nào, dù là nội khoa hay ngoại khoa cũng có thể tiềm ẩn nguy cơ biến chứng, ảnh hưởng đến sức khỏe sinh sản nếu không được kiểm soát tốt.
5. Phá thai bằng thuốc có gây vô sinh không?
Phá thai nội khoa (sử dụng thuốc) thường được áp dụng ở giai đoạn thai dưới 7 tuần, là phương pháp không xâm lấn và được đánh giá là có mức độ an toàn cao. Tuy nhiên, theo thống kê, khoảng 2–7% trường hợp có thể bị sót thai hoặc sót nhau, khiến tình trạng chảy máu âm đạo kéo dài, dễ dẫn đến nhiễm trùng tử cung. Nếu không được phát hiện và xử trí kịp thời, các biến chứng này có thể làm suy giảm chức năng sinh sản, ảnh hưởng đến khả năng mang thai sau này.
6. Phá thai ngoại khoa có nguy cơ cao hơn?
Đối với phá thai ngoại khoa (hút thai chân không hoặc nong – nạo gắp thai), nguy cơ biến chứng sẽ cao hơn do có sự can thiệp trực tiếp vào buồng tử cung. Nếu thủ thuật không được thực hiện đúng kỹ thuật hoặc tái diễn nhiều lần, người bệnh có thể đối mặt với các vấn đề như:
- Dính buồng tử cung: Màng trong tử cung bị tổn thương có thể dẫn đến hiện tượng dính, khiến trứng khó làm tổ hoặc gây rối loạn kinh nguyệt.
- Sẹo tử cung: Những mô sẹo có thể làm thay đổi cấu trúc nội mạc, ảnh hưởng đến quá trình phôi bám vào tử cung.
- Tổn thương cổ tử cung: Làm tăng nguy cơ sảy thai ở những lần mang thai kế tiếp.
7. Nguyên nhân phá thai bị vô sinh
Mặc dù phá thai có thể được thực hiện an toàn nếu tuân thủ đúng quy trình y tế, song vẫn tồn tại nhiều nguy cơ ảnh hưởng đến sức khỏe sinh sản. Việc phá thai có vô sinh không phụ thuộc rất lớn vào phương pháp thực hiện, cơ sở y tế và chế độ chăm sóc hậu thủ thuật. Dưới đây là những nguyên nhân chính khiến phá thai có thể dẫn đến vô sinh:
7.1. Áp dụng phương pháp phá thai không an toàn
Phá thai không đúng cách, đặc biệt là tự ý sử dụng thuốc tại nhà hoặc thực hiện ở các cơ sở không đạt tiêu chuẩn y tế là yếu tố nguy cơ hàng đầu gây tổn thương tử cung. Các biến chứng có thể xảy ra bao gồm: nhiễm trùng tử cung, thủng tử cung, nhiễm trùng huyết, từ đó ảnh hưởng đến khả năng sinh sản và thậm chí đe dọa tính mạng người bệnh.
7.2. Phá thai nhiều lần
Việc phá thai lặp đi lặp lại, nhất là bằng phương pháp can thiệp ngoại khoa có thể làm mỏng niêm mạc tử cung, gây sẹo hóa, dính buồng tử cung hoặc thu hẹp cổ tử cung. Các tổn thương này làm suy giảm môi trường tiếp nhận phôi thai, tăng nguy cơ sảy thai liên tiếp hoặc thai ngoài tử cung.
7.3. Biến chứng sau phá thai không được kiểm soát
Phá thai có vô sinh không? Một số chị em có thể gặp biến chứng sau khi phá thai như: sót nhau thai, xuất huyết kéo dài, viêm nhiễm vùng kín hoặc tử cung co hồi kém. Những vấn đề này nếu không được điều trị sớm có thể lan rộng lên buồng trứng, vòi tử cung, dẫn đến tắc vòi trứng, làm giảm cơ hội thụ thai tự nhiên.
7.4. Chăm sóc sau thủ thuật không đúng cách
Chế độ chăm sóc hậu phá thai đóng vai trò quan trọng trong việc phục hồi chức năng sinh sản. Quan hệ tình dục quá sớm, không giữ vệ sinh vùng kín hoặc bỏ qua các chỉ dẫn tái khám đều có thể làm tăng nguy cơ nhiễm trùng hoặc để lại di chứng về sau.
7.5. Thực hiện tại cơ sở y tế kém chất lượng
Phá thai tại những nơi không đảm bảo vô trùng, không có bác sĩ được đào tạo chuyên sâu có thể dẫn đến sai sót trong kỹ thuật. Tình trạng nhiễm khuẩn, tổn thương cơ học tử cung hoặc sót nhau thường chỉ được phát hiện khi người phụ nữ gặp khó khăn trong việc mang thai về sau.
7.6. Trình độ chuyên môn của bác sĩ
Kỹ thuật phá thai đòi hỏi bác sĩ phải có chuyên môn vững và nhiều kinh nghiệm lâm sàng. Nếu thủ thuật được thực hiện bởi người không đủ năng lực, khả năng xảy ra thủng tử cung, tổn thương cổ tử cung hoặc bỏ sót mô thai là rất cao. Đây đều là những yếu tố có thể dẫn tới vô sinh hoặc sảy thai tái diễn.
8. Phá thai 1 lần có con được nữa không?
Phá thai có vô sinh không là nỗi lo phổ biến của nhiều phụ nữ, đặc biệt là sau lần phá thai đầu tiên. Theo các chuyên gia sản phụ khoa, nếu phá thai được thực hiện đúng thời điểm, đúng kỹ thuật và tại cơ sở y tế uy tín, đa số phụ nữ vẫn có thể mang thai lại bình thường sau khi phá thai lần đầu.
Tuy nhiên, khả năng sinh sản sau phá thai lần đầu còn phụ thuộc vào nhiều yếu tố:
- Thời điểm thực hiện phá thai: Thai kỳ càng nhỏ (trong giới hạn từ 4–12 tuần) thì nguy cơ tổn thương niêm mạc tử cung hoặc biến chứng càng thấp.
- Trình độ bác sĩ và điều kiện cơ sở y tế.
- Thể trạng và cơ địa của người phụ nữ: Phản ứng của cơ thể sau thủ thuật, khả năng phục hồi nội mạc tử cung.
- Chế độ chăm sóc sau phá thai: Nghỉ ngơi hợp lý, vệ sinh vùng kín đúng cách, dùng thuốc đúng chỉ định, tránh quan hệ tình dục sớm…
9. Phá thai 2 lần có con được nữa không?
- Phá thai có vô sinh không là băn khoăn phổ biến của nhiều phụ nữ, đặc biệt với những người đã từng trải qua hai lần đình chỉ thai kỳ. Thực tế, đa số phụ nữ vẫn có thể mang thai và sinh con bình thường sau khi phá thai 2 lần, với điều kiện các thủ thuật được thực hiện an toàn và đúng kỹ thuật tại cơ sở y tế uy tín.
- Theo các chuyên gia sản phụ khoa, việc phá thai 2 lần không đồng nghĩa với vô sinh. Tuy nhiên, so với trường hợp chỉ phá thai một lần, nguy cơ ảnh hưởng đến chức năng sinh sản sẽ tăng cao nếu người bệnh:
- Phá thai ở cơ sở y tế không đảm bảo điều kiện vô trùng, trang thiết bị và tay nghề bác sĩ kém.
- Áp dụng phương pháp ngoại khoa xâm lấn (như nạo thai, nong gắp thai) nhiều lần, dễ dẫn đến sẹo tử cung, mỏng niêm mạc hoặc dính buồng tử cung.
- Không có thời gian hồi phục đầy đủ giữa hai lần phá thai, khiến nội mạc tử cung bị tổn thương lặp lại, khó phục hồi.
10. Các dấu hiệu cảnh báo vô sinh sau khi phá thai
10.1. Rối loạn kinh nguyệt
Sau khi phá thai, chu kỳ kinh nguyệt thường trở lại sau khoảng 3–4 tuần. Nếu sau thời gian này, người phụ nữ vẫn chưa thấy kinh nguyệt hoặc xuất hiện các bất thường như: rong kinh, thiểu kinh (kinh ra ít), vòng kinh kéo dài hoặc quá ngắn…, có thể đây là biểu hiện của rối loạn nội tiết hoặc tổn thương nội mạc tử cungi.
10.2. Đau vùng chậu kéo dài
Cảm giác đau tức vùng bụng dưới, đau thắt lưng không rõ nguyên nhân kéo dài nhiều ngày sau phá thai có thể là dấu hiệu viêm nhiễm vùng chậu, viêm nội mạc tử cung hoặc viêm phần phụ. Nếu không được điều trị, các tình trạng này có thể dẫn đến tắc vòi trứng, dính buồng tử cung và tăng nguy cơ vô sinh thứ phát.
10.3. Phá thai có vô sinh không: Khí hư bất thường
Sau thủ thuật phá thai, nếu khí hư có màu lạ (vàng, xanh…), mùi hôi tanh hoặc kèm theo cảm giác ngứa rát, có thể là biểu hiện của nhiễm trùng cơ quan sinh dục. Viêm âm đạo, viêm cổ tử cung hay viêm tử cung không được điều trị sớm có thể lan rộng lên vòi trứng và buồng trứng, cản trở quá trình thụ thai.
10.4. Đau khi quan hệ tình dục
Đau rát khi quan hệ sau phá thai là biểu hiện bất thường cần được lưu tâm. Tình trạng này có thể liên quan đến viêm nhiễm hoặc tổn thương ở âm đạo, cổ tử cung hoặc tử cung, làm giảm ham muốn tình dục và ảnh hưởng đến quá trình thụ thai tự nhiên.
10.5. Khó thụ thai dù không sử dụng biện pháp tránh thai
Nếu sau 6–12 tháng quan hệ đều đặn, không sử dụng biện pháp phòng tránh mà vẫn chưa có thai, chị em nên chủ động đi khám tại cơ sở y tế chuyên khoa để được đánh giá toàn diện chức năng sinh sản.
10.6. Sảy thai liên tiếp
Tiền sử phá thai có thể làm tăng nguy cơ sảy thai trong những lần mang thai tiếp theo. Các nguyên nhân thường gặp là do cổ tử cung bị suy yếu, nội mạc tử cung mỏng hoặc tổn thương, hoặc do rối loạn nội tiết. Nếu xảy ra tình trạng sảy thai lặp lại, chị em cần thực hiện các xét nghiệm chuyên sâu và đánh giá tử cung, nội tiết để tìm nguyên nhân chính xác.
11. Phá thai xong kiêng gì để đảm bảo sức khỏe?
Bên cạnh mối quan tâm “phá thai có vô sinh không”, chị em cũng cần đặc biệt lưu ý đến những điều nên kiêng sau phá thai để bảo vệ sức khỏe toàn diện.
11.1. Kiêng quan hệ tình dục cho đến khi cơ thể hồi phục
Sau phá thai, tử cung và nội mạc cần thời gian để lành lại. Việc quan hệ tình dục quá sớm (khi vẫn còn ra máu âm đạo hoặc trong vòng 2 tuần đầu) làm tăng nguy cơ viêm nhiễm, dính buồng tử cung. Hãy chỉ quan hệ lại khi cơ thể đã hồi phục hoàn toàn và có sự đồng ý từ bác sĩ.
11.2. Tránh lao động nặng, vận động quá sức
Cơ thể người phụ nữ sau phá thai thường rất mệt mỏi và dễ bị tổn thương. Việc khiêng vác nặng, tập luyện thể thao quá sức hoặc đứng lâu có thể gây chảy máu kéo dài và làm chậm quá trình hồi phục. Nên nghỉ ngơi nhiều, giữ tâm trạng ổn định để giúp cơ thể nhanh phục hồi.
11.3. Không thụt rửa âm đạo sâu
Vệ sinh vùng kín sạch sẽ là điều cần thiết sau phá thai, tuy nhiên tuyệt đối không nên thụt rửa sâu vào bên trong âm đạo. Hành động này có thể làm mất cân bằng pH, tạo điều kiện cho vi khuẩn xâm nhập gây viêm nhiễm tử cung và phần phụ.
11.4. Không sử dụng tampon
Dùng tampon sau phá thai làm tăng nguy cơ giữ lại máu trong âm đạo, tạo môi trường thuận lợi cho vi khuẩn phát triển, từ đó gây viêm nhiễm. Thay vào đó, chị em nên sử dụng băng vệ sinh thông thường để theo dõi lượng máu ra và dễ dàng phát hiện những bất thường nếu có.
11.5. Tránh các loại thực phẩm gây hại
Hạn chế ăn đồ cay nóng, nhiều dầu mỡ, thức ăn nhanh, đồ ngọt công nghiệp và tuyệt đối tránh sử dụng rượu bia, thuốc lá hoặc chất kích thích. Thay vào đó, nên bổ sung đủ chất dinh dưỡng như sắt, vitamin A – C – E, kẽm… giúp tăng cường miễn dịch và tái tạo niêm mạc tử cung.
11.6. Không nên mang thai lại quá sớm
Một số chị em lầm tưởng rằng chỉ khi có kinh nguyệt lại mới có thể mang thai. Tuy nhiên, quá trình rụng trứng có thể xảy ra trước khi chu kỳ đầu tiên quay lại, dẫn đến khả năng thụ thai sớm nếu quan hệ không sử dụng biện pháp bảo vệ. Tử cung chưa hồi phục hoàn toàn, việc mang thai quá sớm có thể làm tăng nguy cơ sảy thai, thai ngoài tử cung hoặc thai lưu. Tốt nhất, nên đợi ít nhất 3 tháng trước khi mang thai lại.
12. Khi nào cần thăm khám bác sĩ sau khi phá thai?
Việc theo dõi và phát hiện sớm các biến chứng sau phá thai đóng vai trò quan trọng trong việc bảo vệ sức khỏe sinh sản, đồng thời giúp trả lời câu hỏi được nhiều người quan tâm: “Phá thai có vô sinh không?”.
Chị em cần đến ngay cơ sở y tế chuyên khoa nếu gặp các dấu hiệu bất thường sau:
- Ra máu âm đạo kéo dài (trên 2 tuần), máu ra nhiều, có kèm theo đau bụng dữ dội.
- Sốt cao, ớn lạnh, mệt mỏi, hoặc khí hư có mùi hôi – đây là dấu hiệu cảnh báo nhiễm trùng tử cung hoặc vùng chậu.
- Rối loạn kinh nguyệt kéo dài như mất kinh, rong kinh, chu kỳ bất thường sau nhiều tháng phá thai.
- Khó thụ thai dù quan hệ đều đặn sau 6 – 12 tháng mà không sử dụng biện pháp tránh thai.
- Việc trì hoãn khám phụ khoa trong những trường hợp trên có thể làm tăng nguy cơ biến chứng ảnh hưởng đến khả năng sinh sản, thậm chí dẫn đến vô sinh thứ phát nếu không được can thiệp sớm.
13. Sau khi phá thai, bao lâu có thể quan hệ tình dục trở lại?
Theo các bác sĩ sản phụ khoa, thời gian kiêng quan hệ tình dục sau phá thai phụ thuộc vào thể trạng từng người, phương pháp phá thai và mức độ phục hồi sau thủ thuật. Cụ thể:
- Đối với phụ nữ sức khỏe ổn định, thời gian khuyến cáo là từ 4 đến 8 tuần sau phá thai.
- Với người có thể trạng yếu, từng phá thai ở tuổi thai lớn hoặc có tiền sử biến chứng, nên kiêng quan hệ tối thiểu 2 đến 3 tháng.
- Tuyệt đối không quan hệ khi vẫn còn ra máu âm đạo, để tránh nguy cơ nhiễm trùng và tổn thương sâu hơn vùng tử cung.
- Đừng quên tái khám theo đúng lịch hẹn, để được bác sĩ đánh giá khả năng hồi phục và chỉ định thời điểm quan hệ trở lại an toàn.
14. Sau khi phá thai, khi nào nên mang thai trở lại?
Theo khuyến nghị từ các chuyên gia sản phụ khoa, phụ nữ nên đợi ít nhất từ 4 đến 6 tháng sau phá thai mới nên có thai lại. Đây là khoảng thời gian cần thiết để:
- Tử cung phục hồi hoàn toàn, đặc biệt sau các thủ thuật ngoại khoa như hút thai hoặc nong nạo thai.
- Cân bằng nội tiết tố, đảm bảo hoạt động ổn định của buồng trứng và chu kỳ kinh nguyệt.
- Ổn định thể trạng và tâm lý, giúp cơ thể đủ điều kiện để mang thai và sinh con an toàn.
- Mang thai quá sớm sau khi phá thai (đặc biệt là trong vòng 3 tháng đầu) có thể gây ra nhiều nguy cơ như: dọa sảy thai, thai lưu, nhau tiền đạo hoặc rối loạn phát triển thai nhi.
Do đó, trước khi có kế hoạch mang thai trở lại, chị em nên đến cơ sở y tế chuyên khoa để được bác sĩ kiểm tra tổng quát. Bác sĩ sẽ đánh giá tình trạng tử cung, chức năng buồng trứng, nồng độ nội tiết… nhằm đảm bảo cơ thể đã sẵn sàng tiếp nhận một thai kỳ mới.
Phá thai, dù được thực hiện một hay nhiều lần, đều có thể tiềm ẩn những ảnh hưởng nhất định đến sức khỏe sinh sản nếu không được tiến hành đúng kỹ thuật và theo dõi y tế nghiêm ngặt. Với câu hỏi “phá thai có vô sinh không”, câu trả lời là: phá thai không đồng nghĩa với vô sinh, nhưng rủi ro sẽ gia tăng nếu chị em lựa chọn cơ sở kém uy tín, tự ý dùng thuốc hoặc không chăm sóc đúng cách sau thủ thuật. Trước khi đưa ra quyết định đình chỉ thai kỳ, chị em nên thăm khám tại cơ sở y tế chuyên khoa sản phụ khoa, nhận tư vấn cụ thể từ bác sĩ có kinh nghiệm. Điều này không chỉ giúp đảm bảo an toàn trong quá trình thực hiện mà còn giảm thiểu các biến chứng ảnh hưởng đến khả năng mang thai và sinh con trong tương lai.
