Thăm trẻ sơ sinh là niềm vui và cũng là thói quen đẹp trong văn hóa người Việt. Sau khi mẹ vừa “vượt cạn” thành công, cả mẹ và bé đều nhận được rất nhiều sự quan tâm, yêu thương từ người thân, bạn bè. Đây chính là nguồn động viên tinh thần quý giá dành cho cả mẹ và bé. Tuy nhiên, bên cạnh niềm vui ấy, mẹ cũng cần cảnh giác với một số nhóm đối tượng có thể vô tình ảnh hưởng đến sức khỏe non nớt con, khi hệ miễn dịch của con còn chưa hoàn thiện.
1. Những ai không nên đến thăm trẻ sơ sinh?
1.1 Người nhiễm virus Herpes
- Đến gần trẻ sơ sinh tưởng chừng chỉ là hành động đơn giản, nhưng nếu không cẩn trọng, đôi khi lại mang đến nguy cơ cho sức khỏe của bé. Một ví dụ điển hình là những người đang nhiễm virus Herpes – loại virus có khả năng lây qua tiếp xúc trực tiếp qua da, đặc biệt là qua các nụ hôn lên má hoặc trán em bé.
- Với hệ miễn dịch còn yếu ớt, trẻ sơ sinh rất dễ bị tổn thương nếu tiếp xúc với người mang virus này. Virus Herpes thường biểu hiện qua mụn nước nhỏ quanh miệng, sốt hoặc các dấu hiệu viêm nhiễm trên da. Những nốt mụn này có thể trông giống như hạt gạo, màu trắng hoặc hồng nhạt, tập trung ở vùng môi hoặc quanh khu vực dây thần kinh.
1.2. Người mắc bệnh truyền nhiễm
- Việc thăm trẻ sơ sinh khi đang mang trong người các bệnh truyền nhiễm như cảm cúm, viêm họng, ho, sốt, viêm gan… là điều cần tuyệt đối tránh. Những bệnh lý này có khả năng lây lan rất nhanh qua đường hô hấp, nước bọt hay thậm chí là qua bàn tay chưa vệ sinh sạch sẽ.
- Trong khi đó, hệ miễn dịch của trẻ sơ sinh còn non yếu, chưa đủ khả năng tự bảo vệ trước các loại vi khuẩn và virus này. Một cơn hắt hơi, ho nhẹ hay hành động thân mật tưởng như vô hại có thể khiến bé mắc bệnh, dẫn đến biến chứng nguy hiểm.
- Vì vậy, nếu ai đó đang bị cảm hoặc có dấu hiệu nhiễm bệnh, hãy lịch sự trì hoãn việc đến gần trẻ nhỏ để tránh làm ảnh hưởng đến sức khỏe của bé và sự an tâm của mẹ.
1.3. Người đang bị viêm loét dạ dày hoặc rối loạn tiêu hóa
- Không nhiều người biết rằng, những bệnh lý như viêm loét dạ dày, tiêu chảy hay rối loạn tiêu hóa cũng có thể gây ảnh hưởng tiêu cực nếu tiếp xúc gần với trẻ sơ sinh. Nguyên nhân là do các loại vi khuẩn đường ruột như E. coli, Helicobacter pylori tuy lây truyền chủ yếu qua đường tiêu hóa, nhưng vẫn có khả năng tồn tại trong khoang miệng hoặc trên tay nếu không được vệ sinh đúng cách.
- Khi trẻ vô tình tiếp xúc với người đang mắc các bệnh lý này, nguy cơ bị tiêu chảy, rối loạn tiêu hóa hoặc nhiễm khuẩn đường ruột sẽ tăng cao. Đây là tình trạng đặc biệt nguy hiểm ở trẻ sơ sinh, bởi cơ thể bé còn yếu và rất dễ mất nước, dẫn đến các biến chứng nặng nề.
1.4. Người mới tiếp xúc với nguồn vi khuẩn
- Khi đến thăm trẻ sơ sinh, không chỉ người đang bệnh, mà ngay cả những người vừa chạm tay vào các bề mặt chứa nhiều vi khuẩn như: tay nắm cửa, tiền mặt, điện thoại, bàn phím, nút thang máy hay nhà vệ sinh công cộng… cũng cần hạn chế tiếp cận em bé nếu chưa vệ sinh tay kỹ lưỡng.
- Trẻ sơ sinh vốn có sức đề kháng kém, dễ bị nhiễm khuẩn chỉ qua những va chạm rất nhỏ từ môi trường. Vi khuẩn từ tay người lớn có thể dễ dàng truyền sang da bé, đồ dùng của bé hoặc thậm chí là miệng bé nếu vô tình chạm vào.
1.5 Người hút thuốc lá
- Thăm trẻ sơ sinh khi mang theo mùi khói thuốc, dù là từ quần áo, tóc hay hơi thở cũng có thể ảnh hưởng tiêu cực đến sức khỏe của bé. Trẻ sơ sinh có hệ hô hấp và miễn dịch chưa hoàn thiện, việc hít phải khói thuốc thụ động (dù người hút ở phòng khác) có thể gây ra các vấn đề nghiêm trọng như:
+ Ho kéo dài, sổ mũi
+ Viêm phế quản, viêm phổi
+ Ảnh hưởng đến chức năng tiêu hóa, tim mạch và sự phát triển não bộ
- Không chỉ ảnh hưởng trước mắt, các nghiên cứu đã chỉ ra rằng trẻ sống trong môi trường có khói thuốc lá thường có khả năng học tập kém hơn, gặp khó khăn trong việc tập trung và phát triển toàn diện về trí tuệ.
1.6. Người gặp các vấn đề răng miệng
- Những người đang mắc các bệnh lý răng miệng như: sâu răng, viêm lợi, viêm tủy hoặc hôi miệng thường tồn tại lượng lớn vi khuẩn trong khoang miệng. Khi thăm trẻ sơ sinh, các vi khuẩn này có thể lan truyền qua hơi thở hoặc qua hành động thân mật như: hôn má, hôn trán trẻ.
- Hệ miễn dịch chưa hoàn thiện khiến trẻ sơ sinh dễ bị ảnh hưởng bởi các loại vi khuẩn gây viêm nhiễm. Tình trạng này có thể làm suy giảm sức khỏe tổng thể và ảnh hưởng đến khả năng miễn dịch tự nhiên của bé trong tương lai.
1.7. Người sử dụng nước hoa hoặc mỹ phẩm nồng
- Làn da và hệ hô hấp của trẻ sơ sinh vô cùng nhạy cảm với các thành phần hóa học. Nhiều trường hợp trẻ bị kích ứng da, nổi mẩn đỏ hoặc khó thở chỉ vì tiếp xúc với mùi hương quá đậm từ người lớn. Ngoài ra, các hạt bụi từ phấn trang điểm hoặc chất hóa học trong mỹ phẩm cũng có thể vô tình dính lên da bé, tiềm ẩn nguy cơ gây dị ứng, đặc biệt với những bé có cơ địa nhạy cảm.
- Mẹ có thể khéo léo nhắc nhở khách đến thăm hãy hạn chế dùng mỹ phẩm hoặc nước hoa khi đến gần bé, để đảm bảo an toàn tuyệt đối cho làn da và sức khỏe của con.
2. Nhà có tang có nên đi thăm trẻ sơ sinh? Người có tang đến thăm trẻ sơ sinh thì phải làm sao? Nhà có tang có được đi thăm bà đẻ không?
- Theo quan niệm dân gian, người đang chịu tang thường được cho là mang theo “hơi lạnh” hoặc vận khí không may. Vì vậy, ông bà ta thường kiêng cữ việc người có tang đến gần trẻ sơ sinh hoặc sản phụ mới sinh, nhằm tránh những điều xui xẻo, bảo vệ sự bình an cho em bé .
- Tuy những quan niệm này không có cơ sở khoa học rõ ràng, nhưng chúng lại xuất phát từ tinh thần thận trọng, yêu thương và mong cầu điều lành cho trẻ. Nhiều gia đình vì vậy vẫn lựa chọn kiêng cữ trong thời gian chịu tang, đặc biệt là trong vòng 49 ngày đầu tiên.
3. Người có tang muốn thăm trẻ sơ sinh thì cần lưu ý gì?
Trong trường hợp người có tang thật sự cần hoặc muốn gặp gỡ sản phụ và em bé, có thể cân nhắc một số điều sau để đảm bảo sự tế nhị và an toàn:
- Hỏi trước ý kiến của gia đình bé: Việc hỏi trước không chỉ thể hiện sự tôn trọng mà còn giúp đôi bên thoải mái về mặt tâm lý.
- Không nên tiếp xúc trực tiếp với bé: Hạn chế bế, hôn hoặc lại quá gần trẻ sơ sinh trong thời gian đầu sau sinh.
- Giữ gìn vệ sinh cá nhân tuyệt đối: Tắm rửa sạch sẽ, thay quần áo mới, đeo khẩu trang và rửa tay kỹ trước khi vào nhà có trẻ nhỏ.
- Giữ tâm lý tích cực: Tránh mang tâm trạng u sầu, than khóc đến gần mẹ và bé, vì giai đoạn hậu sản cũng rất nhạy cảm về mặt tinh thần.
4. Kiêng thăm em bé trong tháng
- Trong văn hóa dân gian Việt Nam, tháng đầu tiên sau sinh (hay còn gọi là thời kỳ ở cữ) là giai đoạn cực kỳ quan trọng đối với cả mẹ và bé. Người xưa thường nhấn mạnh việc hạn chế thăm nom mẹ và bé trong thời gian này, đặc biệt là với những người lạ, người đang mắc bệnh, hoặc phụ nữ chưa sạch “sinh khí”.
- Tuy nghe có vẻ mang màu sắc tâm linh, nhưng thực tế, việc kiêng thăm em bé trong tháng cũng có cơ sở khoa học rất rõ ràng:
+ Hệ miễn dịch của trẻ sơ sinh còn yếu
+ Trẻ mới sinh có hệ miễn dịch chưa hoàn thiện, rất dễ bị lây nhiễm vi khuẩn, virus từ môi trường hoặc từ người lớn, đặc biệt là người đang mắc bệnh hô hấp, cảm cúm, viêm họng…
+ Tránh gây xáo trộn nhịp sinh hoạt của bé
+ Giai đoạn đầu đời, bé cần một môi trường yên tĩnh, ít tiếng ồn để ổn định giấc ngủ và nhịp bú. Việc có quá nhiều người đến thăm, trò chuyện, bế bồng có thể làm bé mệt mỏi, dễ quấy khóc, ảnh hưởng đến sức khỏe lẫn tinh thần.
+ Mẹ sau sinh cần được nghỉ ngơi tuyệt đối: Sau sinh, cơ thể người mẹ suy yếu, mất nhiều máu, tâm trạng cũng dễ rơi vào trạng thái nhạy cảm, lo âu. Việc tiếp khách thăm hỏi trong thời gian này không chỉ gây mệt mỏi mà còn dễ khiến mẹ bị stress, trầm cảm sau sinh.
5. Kiêng thăm bà đẻ trong bao lâu?
- Theo quan niệm dân gian, tháng đầu sau sinh là khoảng thời gian rất quan trọng để mẹ và bé “ở cữ” – nghỉ ngơi và phục hồi. Vì vậy, người thân, bạn bè hay hàng xóm thường được khuyên không nên đến thăm bà đẻ, đặc biệt là vào những ngày đầu tháng hoặc đầu năm.
- Dân gian vẫn hay truyền miệng rằng: “Có thờ có thiêng, có kiêng có lành.”
- Nhiều người, nhất là những người làm ăn buôn bán, thường tránh đến nhà có sản phụ mới sinh trong những ngày “nhạy cảm” vì sợ gặp chuyện xui, “xui vía” hoặc bị ảnh hưởng đến công việc làm ăn. Mặc dù quan niệm này không có cơ sở khoa học cụ thể, nhưng nó vẫn được nhiều người giữ gìn như một nét văn hóa tâm linh thận trọng.
Việc thăm trẻ sơ sinh tưởng chừng đơn giản nhưng lại đòi hỏi sự tinh tế và cẩn trọng. Mong rằng qua bài viết này, bạn đọc đã có thêm kiến thức để bảo vệ bé yêu trong những ngày tháng đầu đời thật an toàn và trọn vẹn.
