Axit folic là một dạng vitamin thuộc nhóm B, đóng vai trò thiết yếu trong quá trình tạo máu và hỗ trợ sự hình thành cũng như phát triển của ống thần kinh – đặc biệt quan trọng trong giai đoạn đầu của thai kỳ. Việc thiếu hụt acid folic có thể dẫn đến những hệ quả nghiêm trọng đối với sức khỏe, bao gồm các rối loạn về máu và dị tật ống thần kinh ở thai nhi. Mẹ bầu có thể bổ sung thêm acid folic thông qua thực phẩm ngoài việc sử dụng thuốc không? Ba mẹ hãy tham khảo ngay bài viết dưới đây của Maru Care để có câu trả lời cho thắc mắc trên nhé!
1. Acid folic quan trọng như thế nào đối với sức khỏe?
- Axit folic, acid folic còn được biết đến với tên gọi folate hay vitamin B9, là một vi chất dinh dưỡng thiết yếu, đóng vai trò then chốt trong quá trình hình thành hồng cầu. Bên cạnh đó, nó tham gia trực tiếp vào quá trình tổng hợp DNA và RNA – nền tảng cho sự phân chia và nhân đôi tế bào trong cơ thể.
- Thiếu hụt acid folic có thể gây ra chứng thiếu máu hồng cầu khổng lồ, một tình trạng khiến người bệnh thường xuyên cảm thấy mệt mỏi, yếu sức, đau đầu hoặc dễ cáu gắt. Đặc biệt, ở phụ nữ mang thai, nếu không được cung cấp đủ axit folic trong giai đoạn đầu của thai kỳ, thai nhi có nguy cơ cao gặp các rối loạn phát triển ống thần kinh, điển hình là dị tật nứt đốt sống – một dạng dị tật bẩm sinh nghiêm trọng ảnh hưởng đến hệ thần kinh và chức năng vận động của trẻ sau này.
> Xem thêm: Bật mí thực đơn cho bà bầu đảm bảo đầy đủ chất dinh dưỡng cần thiết trong 3 tháng đầu thai kỳ
2. Thực phẩm giàu axit folic cho mẹ bầu. Thực phẩm chứa nhiều axit folic nhất
2.1. Đậu lăng
Đậu lăng là nguồn folate “vàng” cho mẹ bầu. Một chén đậu lăng chín chứa đến 358 mcg folate – tức hơn 90% lượng khuyến nghị cho người trưởng thành mỗi ngày.
Ngoài ra, loại đậu này còn rất giàu chất xơ, sắt, kali và magie, mang đến nhiều lợi ích như: hỗ trợ tiêu hóa, giảm nguy cơ tiểu đường và tim mạch.
2.2. Đậu mắt đen
- Đậu mắt đen (còn gọi là đậu trắng) – cũng là một thực phẩm giàu axit folic mà mẹ nên đưa vào thực đơn. Một nửa chén đậu đã nấu cung cấp khoảng 105 mcg folate (khoảng 26% nhu cầu mỗi ngày).
- Bên cạnh đó, loại đậu này còn cung cấp carbohydrate phức, chất đạm và chất chống oxy hóa giúp tăng cường miễn dịch và bảo vệ cơ thể khỏi nhiều bệnh lý.
2.3. Đậu thận
- Đậu thận (thường gọi là đậu đỏ tây) không chỉ giàu protein và khoáng chất mà còn là nguồn folate dồi dào – khoảng 131 mcg mỗi chén đậu chín, tương đương 33% lượng cần thiết hàng ngày.
- Bổ sung đậu thận vào bữa ăn còn giúp cải thiện sức khỏe đường ruột nhờ lượng chất xơ phong phú.
2.4. Đậu phộng
Đậu phộng là nguồn thực phẩm quen thuộc, dễ ăn và giàu folate (27 mcg mỗi 28g). Bên cạnh đó, nó còn cung cấp protein, chất xơ và chất béo lành mạnh, giúp cải thiện sức khỏe tim mạch và có thể kéo dài tuổi thọ theo một số nghiên cứu.
2.5. Hạt hướng dương và các loại hạt khác
Trong 100g hạt hướng dương có tới 82 mcg axit folic. Các loại hạt khác như: hạnh nhân, vừng… cũng chứa lượng folate đáng kể, vừa giúp bổ sung dinh dưỡng vừa phù hợp khi dùng như đồ ăn vặt.
2.6. Quả óc chó
Chỉ với khoảng 28g quả óc chó, cơ thể đã được bổ sung gần 7% lượng folate cần thiết mỗi ngày. Không chỉ tiện lợi khi dùng làm bữa phụ, quả óc chó còn giàu axit alpha-linolenic – một chất có khả năng giảm viêm, điều hòa cholesterol và hỗ trợ phòng ngừa ung thư.
2.7. Các loại rau lá xanh đậm
- Những loại rau có màu xanh đậm như: cải xoăn, rau bina (còn gọi là cải bó xôi) không chỉ ít calo mà còn giàu dinh dưỡng, đặc biệt là folate – dạng tự nhiên của axit folic. Chỉ với một chén rau bina tươi, mẹ đã có thể hấp thụ khoảng 58 mcg folate, tương đương khoảng 15% nhu cầu hàng ngày.
- Không dừng lại ở đó, nhóm rau lá xanh này còn chứa nhiều vitamin A và K, hỗ trợ sức khỏe tổng thể. Một số nghiên cứu còn cho thấy thói quen ăn rau xanh mỗi ngày có thể giúp làm chậm quá trình suy giảm trí nhớ và hạn chế viêm nhờ đặc tính chống oxy hóa mạnh mẽ.
2.8. Măng tây
- Măng tây là một trong những loại rau đứng đầu bảng về hàm lượng axit folic. Một chén măng tây đã nấu chín cung cấp khoảng 134 mcg folate.
- Ngoài folate, măng tây còn dồi dào vitamin C, E, chất chống oxy hóa và các hợp chất thực vật có lợi như flavonoid, giúp cơ thể tăng cường đề kháng và chống lão hóa hiệu quả.
2.9. Súp lơ xanh
Súp lơ xanh là lựa chọn lý tưởng để bổ sung folate. Một chén súp lơ xanh nấu chín cung cấp khoảng 168 mcg folate (42% nhu cầu mỗi ngày). Ngoài ra, loại rau này còn chứa nhiều vitamin như A, C, K và khoáng chất cần thiết.
2.10. Bắp cải
Bắp cải nấu chín (nửa chén) có thể mang lại khoảng 47 mcg folate. Đây cũng là nguồn cung cấp chất chống oxy hóa và dinh dưỡng thiết yếu khác, hỗ trợ tăng cường miễn dịch và tiêu hóa.
2.11. Ngũ cốc tăng cường
Một số sản phẩm từ ngũ cốc như: mì ống hoặc ngũ cốc ăn sáng được bổ sung thêm axit folic. Mức folate có thể dao động từ 99 mcg đến gần 200 mcg mỗi khẩu phần, thậm chí cơ thể hấp thụ acid folic từ các nguồn này tốt hơn so với folate tự nhiên trong thực phẩm.
2.12. Củ dền
Không chỉ đẹp mắt, củ dền còn chứa tới 148 mcg folate mỗi chén. Thêm vào đó, loại củ này còn cung cấp nitrat tự nhiên, có tác dụng hạ huyết áp và cải thiện tuần hoàn máu.
2.13. Gan bò
Gan bò là một trong những thực phẩm giàu folate nhất – khoảng 215 mcg mỗi khẩu phần 85g. Ngoài ra, nó còn cung cấp lượng lớn protein, vitamin A và B12. Tuy nhiên, nên dùng với lượng vừa phải do chứa nhiều cholesterol.
2.14. Trứng
Một quả trứng luộc chứa khoảng 18 mcg folate. Ăn đều đặn 2–3 quả mỗi ngày có thể góp phần bổ sung đáng kể lượng folate cơ thể cần.
2.15. Sữa và các sản phẩm từ sữa
100ml sữa bò chứa khoảng 55 mcg folate. Các sản phẩm từ sữa như sữa chua, bơ… cũng là nguồn folate lý tưởng, đồng thời cung cấp canxi, vitamin và các dưỡng chất thiết yếu cho cơ thể.
> Xem thêm: Thiếu máu khi mang thai: Nguyên nhân và cách bổ sung sắt
3. Axit folic có trong trái cây nào
3.1. Dưa lưới
Dưa lưới là một trong những loại trái cây phổ biến chứa folate. Trong mỗi 100g dưa lưới, có khoảng 21 microgram folate và vitamin A, C – hỗ trợ tốt cho thị lực và hệ miễn dịch.
3.2. Chuối
Không chỉ cung cấp kali và vitamin B6, chuối còn là nguồn folate tự nhiên. Một quả chuối trung bình mang lại khoảng 24 mcg folate.
3.3. Quả bơ
Bơ là “kho dinh dưỡng” tự nhiên giàu chất béo tốt, kali và chất xơ. Nửa quả bơ cung cấp khoảng 82 mcg folate, loại quả này còn có lợi cho tim mạch nhờ các axit béo không bão hòa đơn, giúp điều chỉnh cholesterol và bảo vệ tim.
3.4. Đu đủ
- Một cốc đu đủ tươi có thể cung cấp khoảng 54 mcg folate.
- Đu đủ còn giàu kali, vitamin C và chứa carotenoid – hợp chất có khả năng chống oxy hóa, hỗ trợ bảo vệ tế bào khỏi tổn thương.
3.5. Trái cây họ cam quýt
- Các loại quả như: cam, quýt, bưởi… không chỉ giàu vitamin C mà còn là nguồn cung folate đáng kể.
- Một quả cam lớn chứa khoảng 55 mcg folate. Thêm trái cây họ cam quýt vào khẩu phần ăn hàng ngày giúp tăng cường miễn dịch và cung cấp dưỡng chất cần thiết.
4. Bổ sung axit folic cho bà bầu 3 tháng đầu
Theo Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), liều lượng axit folic cần thiết cho phụ nữ mang thai được khuyến cáo như sau:
- Trước mang thai: 400mcg/ngày
- Giai đoạn 3 tháng đầu: 400mcg/ngày
- Giai đoạn 3 tháng giữa: 600mcg/ngày
- Giai đoạn 3 tháng cuối: 600mcg/ngày
- Sau sinh và cho con bú: 500mcg/ngày
5. Dấu hiệu thừa axit folic
Mặc dù acid folic rất quan trọng cho sức khỏe, nhưng khi tiêu thụ quá mức cũng có thể gây ra các vấn đề sức khỏe. Dưới đây là một số dấu hiệu cảnh báo cơ thể mẹ bầu đang thừa axit folic:
- Tổn thương hệ thần kinh: Các triệu chứng có thể bao gồm: đau đầu, sưng hoặc teo cơ. Sự dư thừa acid folic có thể ảnh hưởng đến chức năng của hệ thần kinh, gây cảm giác bất thường.
- Rối loạn tiêu hóa: Người thừa acid folic có thể gặp các vấn đề tiêu hóa như: buồn nôn, tiêu chảy hoặc táo bón. Đây là những dấu hiệu cơ thể đang gặp phải sự dư thừa chất dinh dưỡng.
- Thiếu hoặc thừa máu: acid folic có vai trò quan trọng trong việc sản sinh và duy trì tế bào máu. Dư thừa axit folic có thể gây ra rối loạn trong quá trình sản xuất tế bào máu, dẫn đến thiếu máu hoặc sự tăng sinh tế bào máu.
- Phản ứng lại với các loại thuốc khác: Nếu mẹ đang sử dụng thuốc cùng lúc với việc bổ sung acid folic, thừa acid folic có thể phản ứng với các loại thuốc, dẫn đến những vấn đề sức khỏe không mong muốn.
Để chẩn đoán chính xác mức độ acid folic trong cơ thể, bác sĩ có thể chỉ định thực hiện xét nghiệm acid folic, nhằm xác định lượng acid folic trong máu và phát hiện kịp thời tình trạng thừa acid folic.
> Xem thêm: Dầu cá Omega-3 có hỗ trợ thụ thai không?
6. Thuốc bổ sung axit folic trước khi mang thai
6.1. Viên uống Elevit
- Viên uống Elevit bổ sung đầy đủ vitamin và khoáng chất cần thiết cho phụ nữ mang thai, với hiệu quả đã được kiểm chứng qua 17 nghiên cứu trên hơn 10.000 phụ nữ mang thai.
- Đây là một trong những lựa chọn phổ biến cho phụ nữ mang thai, giúp hỗ trợ sức khỏe thai kỳ. Mức giá dao động từ 467.000 – 476.000 đồng/hộp, dùng 1 viên/ngày.
6.2. Viên uống 5-MTHF
- Viên uống 5-MTHF là một thực phẩm chức năng giúp ngăn ngừa dị tật ống thần kinh, nâng cao quá trình tạo máu và hỗ trợ chuyển hóa hồng cầu hiệu quả. Sản phẩm còn giúp giảm nguy cơ dọa sảy thai và ổn định thai nhi.
- Viên uống này dành cho phụ nữ chuẩn bị mang thai, mang thai và cả những người sắp thực hiện phương pháp hỗ trợ sinh sản. Liều lượng sử dụng từ 1 – 2 viên/ngày cùng bữa ăn hoặc theo chỉ định của bác sĩ. Giá bán hiện tại dao động khoảng 900.000đ/hộp (60 viên).
6.3. Thực phẩm chức năng Blackmores Folate
- Viên uống Blackmores Folate được biết đến với tác dụng ngăn ngừa dị tật não bộ và thần kinh ở trẻ, đồng thời hỗ trợ sản xuất tế bào hồng cầu và phát triển hệ thần kinh cho bé.
- Sản phẩm này rất thích hợp cho phụ nữ chuẩn bị mang thai hoặc đang mang thai. Liều dùng là ⅓ – ½ viên/ngày, giá bán từ 300.000 – 345.000 đồng/hộp.
6.4. Viên uống Acid Folic Nature Made
- Nature Made là thương hiệu nổi tiếng từ Mỹ, chuyên cung cấp các sản phẩm axit folic cho bà bầu. Sản phẩm giúp phòng ngừa rối loạn thần kinh sau sinh và giảm nguy cơ sinh non hoặc sảy thai.
- Viên uống Nature Made được khuyên dùng 1 viên/ngày trong hoặc sau bữa ăn, với mức giá dao động từ 580.000 – 700.000 đồng/hộp.
6.5. Viên uống DHC Folic Acid
Viên uống DHC Folic Acid là lựa chọn hiệu quả để bổ sung axit folic, giúp phòng ngừa dị tật ống thần kinh và bảo vệ sức khỏe của mẹ và thai nhi. Sản phẩm còn hỗ trợ tái tạo tế bào máu và giảm nguy cơ bệnh ung thư vú ở nữ giới. Liều lượng sử dụng là 1 viên/ngày, và giá bán dao động từ 75.000 – 115.000 đồng/túi
7. Mẹ bầu cần tránh ăn gì để chống dị tật thai nhi?
Bên cạnh việc bổ sung các thực phẩm lành mạnh giàu axit folic, mẹ bầu cũng cần lưu ý tránh một số loại thực phẩm có thể gây ảnh hưởng tiêu cực đến sự phát triển của thai nhi. Dưới đây là những nhóm thực phẩm mẹ bầu cần tránh:
7.1. Hải sản có chứa thủy ngân
Mẹ bầu cần hạn chế ăn các loại hải sản như: cá kiếm, cá thu, cá ù, mực to, vì chúng có chứa hàm lượng thủy ngân cao. Thủy ngân có thể gây hại cho hệ thần kinh của thai nhi, dẫn đến dị tật và các vấn đề về phát triển.
7.2. Thịt, cá chưa nấu chín
Thực phẩm chưa nấu chín có thể chứa vi khuẩn và vi nấm có hại như Salmonella hoặc Listeria. Những vi khuẩn này có thể xâm nhập vào cơ thể gây ngộ độc thực phẩm, tiêu chảy hoặc thậm chí nguy hiểm cho sức khỏe mẹ và thai nhi.
7.3. Trứng sống
Ăn trứng sống có thể làm tăng nguy cơ nhiễm Salmonella, một loại vi khuẩn có thể gây tiêu chảy nghiêm trọng, mất nước, và thậm chí gây sinh non. Mẹ bầu cần tránh ăn trứng sống hoặc thực phẩm chứa trứng sống như món tráng miệng làm từ trứng chưa chín.
7.4. Phô mai, bánh mì, ngũ cốc bị mốc
Những thực phẩm này có thể nhiễm vi khuẩn Listeria, một loại vi khuẩn gây nhiễm trùng nghiêm trọng, có thể dẫn đến sảy thai hoặc các vấn đề sức khỏe nguy hiểm cho mẹ và thai nhi.
7.5. Các thực phẩm có caffeine
Caffeine có thể làm chậm sự phát triển của thai nhi và tăng nguy cơ sảy thai. Mẹ bầu nên hạn chế sử dụng các loại thực phẩm và đồ uống chứa caffeine, bao gồm: cà phê, trà, và các loại nước ngọt có ga.
7.6. Rượu, bia
Rượu và bia chứa cồn, có thể gây dị tật bẩm sinh, chậm phát triển thai nhi và các vấn đề sức khỏe lâu dài. Mẹ bầu nên hoàn toàn tránh sử dụng các loại đồ uống này trong suốt thai kỳ.
8. Lưu ý khi sử dụng acid folic
Khi sử dụng axit folic, mẹ bầu cần lưu ý một số điểm quan trọng để đảm bảo hiệu quả và tránh những tác dụng phụ không mong muốn:
- Tuân thủ liều lượng: Tránh dùng acid folic với liều lượng lớn hơn hoặc lâu hơn so với chỉ định của bác sĩ.
- Uống với nước: Nên uống acid folic cùng với nhiều nước để giúp cơ thể hấp thụ tốt nhất.
- Tránh uống với trà khi dùng sắt: Nếu mẹ đang dùng thuốc chứa axit folic và sắt, không nên uống cùng nước trà (chè) vì trà có thể cản trở sự hấp thu sắt trong cơ thể.
- Không dùng chung với thuốc kháng axit: Nếu mẹ đang điều trị viêm loét dạ dày – tá tràng với thuốc chứa acid folic và sắt, không nên uống chung với thuốc kháng axit vì nó có thể làm giảm khả năng hấp thụ sắt. Cũng không nên uống acid folic với kháng sinh nhóm tetracyclin, vì tetracyclin sẽ bị giảm hấp thu khi dùng chung với axit folic.
- Màu sắc phân sau khi uống: Sau khi uống thuốc chứa acid folic và sắt, phân có thể đi ngoài có màu đen. Đây là hiện tượng bình thường do màu sắc của sắt trong thuốc, không cần lo lắng.
> Xem thêm: Cẩm Nang & Chia Sẻ
Việc bổ sung đầy đủ axit folic là một yếu tố quan trọng không thể thiếu trong suốt thai kỳ. Hãy là người mẹ thông thái, chăm sóc bé yêu tốt nhất từ những ngày đầu tiên, mẹ nhé!
